Mother’s master | ਮਾਂ ਦਾ ਮਾਸਟਰ
Mother's master | ਮਾਂ ਦਾ ਮਾਸਟਰ
ਕੁਲਦੀਪ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ 'ਚ ਜੰਮਿਆ ਸੀ। ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਦਲਦਲ 'ਚ ਧੱਸਿਆ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ। ਕੱਚਾ ਜਿਹਾ ਘਰ ਮੀਂਹ ਦੇ ਹਟਣ ਤੋਂ ਬੜਾ ਸਮਾਂ ਪਿੱਛੋਂ ਵੀ ਚੋਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਵਿਹੜੇ 'ਚ ਕਾਨਿਆਂ ਦਾ ਛੱਪਰ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਵਹਿੜੀ ਤੇ ਬੱਛੜਾ ਬੰਨ੍ਹੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ...
ਆਸੋ ਦੀ ਆਸ
ਆਸੋ ਦੀ ਉਮਰ ਕੋਈ ਸੱਤਰ-ਪਝੰਤਰ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਲਗਭਗ ਢੁੱਕ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ’ਚ ਬੜੇ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਵੇਖੇ, ਬੜੀਆਂ ਤੰਗੀਆਂ-ਪੇਸ਼ੀਆਂ ਝੱਲੀਆਂ, ਪਰ ਸੁਖ ਦੀ ਕਿਰਨ ਕਿਤੇ ਡੂੰਘੇ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਚੁੱਕੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੱਭਦੀ-ਲੱਭਦੀ ਆਸੋ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਾਲੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਹਾਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਨਾਰੇ ਵੱਲ ਨੂੰ ਵਧ ਰਹੀ ਸੀ।...
ਰਾਜ਼ੀਨਾਮਾ (ਇੱਕ ਸਿੱਖਿਆਦਾਇਕ ਕਹਾਣੀ)
‘‘ਹਾਂ ਬਈ ਮਾਹਟਰਾ ਕੀ ਸੋਚਿਆ ਫੇਰ, ਕਰੀ ਕੋਈ ਗੌਰ ਗੱਲ!’’ ‘‘ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੀ ਕਿਉਂ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਉਲਝਾ ਰੱਖਿਆ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਪਤਾ, ’ਕੱਲਾ-’ਕੱਲਾ ਬੱਚਾ ਗਵਾਹ ਏਸ ਗੱਲ ਦਾ।’’ ‘‘ਕਿਹੜੇ ਗਵਾਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋ ਮਾਹਟਰ ਜੀ, ਇਹ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਨੇ ਭੋਲੇ ਤੇ ਉੱਤੋਂ ਨਾਸਮਝ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਾਂ ਪਤਾ ਨਾਸਮਝ ਦੀ ਤਾਂ ...
ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀ : ਬਟਵਾਰਾ
ਸਵੇਰੇ ਸਾਢੇ ਕੁ ਚਾਰ ਵਜੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਭਾਈ ਜੀ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਜਾਗਰ ਬਿਸਤਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਉੱਠ ਹੀ ਪਿਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ ਕਿ ਬੇਬੇ ਚਾਹ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਪਰ ਬੇਬੇ ਤਾਂ ਸੁਵਖਤੇ ਹੀ ਉੱਠ ਕੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਕੇ ਹਟੀ ਸੀ, ਸੋਚ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਜਾਗਰ ਨੂੰ ਉਠਾ ਦਿਆਂ ਫਿਰ ਸੋਚਦੀ ਕਿ ਚੱਲ ਪਿਆ ਰਹਿਣ ਦੇ ...
ਬੌਧਿਕ ਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦੀ ਕਵੀ, ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ
ਬੌਧਿਕ ਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦੀ ਕਵੀ, ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ
ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ ਆਧੁਨਿਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਕਵੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਵਾ ਬਲਵੰਤ ਇੱਕ ਅਦਭੁੱਤ ਵਿਅਕਤੀਤਵ ਦਾ ਮਾਲਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪਰਸਪਰ ਵਿਰੋਧੀ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇੱਕ ਮੂਲ ਏਕਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ ਵੀ ਫ਼ੱਕਰ ਸੀ, ਸ...
ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਬਰਸਾਤ
ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਬਰਸਾਤ
ਗੱਲ ਲਗਭਗ 27-28 ਵਰੇ੍ਹ ਪਹਿਲਾਂ, ਜਾਣੀ 1993, 94 ਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰ ਲਗਭਗ ਕੱਚੇ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਪੱਕਾ ਘਰ ਕਿਸੇ-ਕਿਸੇ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਜਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਗਰੀਬੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਸਨ ਹਰ ਇਕ ਮੌਸਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਮੁਸੀਬਤ ਬਣ ਕੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਘਰਾ...
ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਮੁੱਲ
ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਮੁੱਲ
ਨਸੀਬੂ ਇਮਾਨਦਾਰ ਤੇ ਮਿਹਨਤੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਨੰਬਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਦਿਹਾੜੀ-ਦੱਪਾ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਨੰਬਰਦਾਰਾਂ ਨੇ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਸਾਲ ਵਾਸਤੇ ਪੱਕਾ ਸੀਰੀ ਵੀ ਰੱਖ ਲੈਣਾ ਨਸੀਬੂ ਦੀ ਨੰਬਰਦਾਰ ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਬਣਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਬੇਸ਼ੱਕ ਨਸੀਬੂ ਨੰਬਰਦਾਰ ਤੋਂ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਥੋੜੇ੍ਹ ਕੁ ਸਾਲ ਛੋ...
ਹਾਣੀ ਦੀ ਉਡੀਕ
ਹਾਣੀ ਦੀ ਉਡੀਕ
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਕੋਲ ਗੈਸ ਸਿਲੰਡਰ ਭਰਵਾਉਣ ਗਿਆ ਤਾਂ ਹੱਥ ’ਚ ਖੂੰਡੀ ਫੜ੍ਹੀ ਬੈਠਾ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿਉਂ ਤਾਇਆ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਤਾਏ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਦੇਣੇ ਫਤਿਹ ਬੁਲਾਈ ਤਾਂ ਅੱਗੋਂ ਤਾਇਆ ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਵਾਲੀ ਐਨਕ ਠੀਕ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਬੋਲਿਆ,
‘‘ਓ ਕਿਹੜਾ ਭਾਈ?’’
‘‘ਤਾਇਆ ਮੈਂ ਆਂ, ਸਾਧੂ ਰਾਮ ਦ...
ਨਾਨਕਿਆਂ ਦਾ ਪਿੰਡ
ਨਾਨਕਿਆਂ ਦਾ ਪਿੰਡ
ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਇੱਕ ਚਾਅ ਜਿਹਾ ਚੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ। ਪਹਿਲੀ ਛੁੱਟੀ ਤੋਂ ਹੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਕੰਮ ਨਿਬੇੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਅਤੇ ਚਾਰ-ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਰਲ-ਪਰਲ ਜਾ ਕਰਕੇ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਬਸਤੇ ਦਾਦੀ ਦੀ ਪੇਟੀ ਉੱਪਰ ਰੱਖ ਕੇ ਮਾਂ ਦੇ ਸਰ੍ਹਾਣੇ ਨਾਨਕੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ...
ਛੋਟੂ
ਛੋਟੂ
ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਬਾਈਪਾਸ ਵਾਲੀ ਮੁੱਖ ਸੜਕ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕੁਝ ਝੁੱਗੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਡੇਰੇ ਲਾਏ ਹੋਏ ਸਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਝੁੱਗੀਆਂ 'ਚੋਂ ਹਰ ਸਮੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਚੀਕ-ਚਿਹਾੜਾ, ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਪਰ ਬੇਸਮਝ ਆਵਾਜ਼ਾਂ, ਬੰਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਤੇ ਜਾਂ ਦਾਰੂ ਪੀ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਨਾਨੀਆਂ ਕੁੱਟਣ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਸੁਣਦ...
ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ : ਝੂਠੀ ਚੌਧਰ
ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ : ਝੂਠੀ ਚੌਧਰ
ਬੂਟੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖ ਸਰਪੰਚ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਗੋਂ ਬੜ੍ਹਕ ਨਾਲ ਬੋਲਿਆ, ‘‘ਸਰਪੰਚਾ ਜੱਟ ਦਾ ਪੁੱਤ ਹਾਂ ਇਹ ਨਿੱਕੀਆਂ-ਮੋਟੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਨੀਆਂ ਤੂੰ ਰ...
ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਇਨਸਾਫ਼
ਪਿੰਜਰੇ ’ਚ ਬੰਦ ਕੁੱਤੇ ਨੂੰ ਸਵੇਰ-ਸ਼ਾਮ ਬਾਹਰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਮੇਰੀ ਕਾਫੀ ਪੁਰਾਣੀ ਆਦਤ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਰਨ ਕਰਫਿਊ ਲੱਗਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮੇਰੇ ਬਾਹਰ ਨਾ ਨਿੱਕਲਣ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਕੁੱਤਾ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿੰਜਰੇ ’ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਗਲੀ ’ਚ ਟਹਿਲਣ ਲਈ ਚੂਕਣ ਲੱਗਾ। ਮੈਂ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਵੱਸ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ...
Mixed answers : ਰਲ ਜਵਾਬ
Mixed answers : ਰਲ ਜਵਾਬ
''ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ... ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਕਿਵੇਂ ਚਲਾਓਗੇ?''
ਇਹ ਸਵਾਲ ਬੋਰਡ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨੇ ਇੱਕ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੌਰਾਨ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਾਜ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤ ਆਈ.ਪੀ.ਐਸ. ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਸੀ।
''ਸਰ! ਮ...
ਬਿੱਟੂ ਦੁਗਾਲ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ…
ਬਿੱਟੂ ਦੁਗਾਲ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ...
71 ਨੰਬਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇ 'ਤੇ ਵੱਸਿਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ ਪਾਤੜਾਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਦੁਗਾਲ ਖੁਰਦ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਮਾਣਮੱਤੀ ਖੇਡ ਕਬੱਡੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਖਿਡਾਰੀ ਬਿੱਟੂ ਦੁਗਾਲ ਦੀ ਬਾਬਤ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸੰਨ 1981 ਦੇ ਦਸੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 27 ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਸਧਾਰਨ...
Faridkot ਸਿੱਖ ਰਿਆਸਤ ਦੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ’ਤੇ ਇੱਕ ਝਾਤ
Faridkot ਸਿੱਖ ਰਿਆਸਤ ਦੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ’ਤੇ ਇੱਕ ਝਾਤ
7 ਅਗਸਤ 1972 ਨੂੰ ਫਰੀਦਕੋਟ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਨਵੰਬਰ 1995 ਵਿੱਚ ਫਰੀਦਕੋਟ ਜ਼ਿਲੇ੍ਹ ਵਿਚੋਂ ਮੋਗਾ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਅਲੱਗ ਨਵੇਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਫਰੀਦਕੋਟ ਜ਼ਿਲੇ੍ਹ (History o...