ਨਰਪਤ ਦਾਨ ਚਰਨ
ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੇਠਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉੱਤੇ ਤੱਕ ਪੂਰੇ ਸਿੱਖਿਆ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਅਸੀਂ ਉਪਾਧੀਆਂ ਵੰਡ ਰਹੇ ਹਾਂ ਮਗਰ ਰੁਜਗਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪੂਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਭਾਵ ਹੈ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ਮਗਰ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ‘ਚ ਕੋਈ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ।
ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕੀ ਯੁੱਗ ‘ਚ ਪੁਰਾਣੀ ਪਾਠ ਸਮੱਗਰੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਵਸਥਾ ‘ਚ ਪਰਿਵਰਤਨ ਹੋਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਵਰਤਮਾਨ ‘ਚ ਜੋ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਅਮਲ ‘ਚ ਲਿਆਂਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਹ ਸਾਲ 1986 ‘ਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਕੋਠਾਰੀ ਆਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਵੇਦਨ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਕੁਸ਼ਲਤਾ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਹਾਲਾਂਕਿ 1992 ‘ਚ ਉਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪਰ ਉਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਦੌਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕਰਕੇ ਪਾਉਣ ‘ਚ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ ਹੈ ਵਰਤਮਾਨ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਸਤੂਰੀਰੰਗਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ‘ਚ ਨਵੀਂ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਤਾਂ ਕੀਤਾ ਪਰ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਧਰਾਤਲ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਲਿਆਂਦੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਸਿੱਖਿਆ ਹੀ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਉਪਾਦਾਨ ਹੈ, ਵਿਵੇਕ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨਾਲ ਕਰਤੱਵ ਪ੍ਰਤੀ ਨਿਸਠਾ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਦਾ ਬੋਧ ਹੈ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਨ ‘ਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿਸੇ ਦੇਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਰਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਚੰਗੇ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਹੋਣ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ, ਸਮਾਜ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਰਾਸਟਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ‘ਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸਿੱਖਿਆ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਤੈਅ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ‘ਚ ਵਿਆਪਕ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਹੈ ਨਵੀਂ ਪੀੜੀ ‘ਚ ਨੈਤਿਕਤਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਿਆ ਸਮਾਜ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਕ ਬਲ ਹੈ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਉਦਸੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਇਸ ਲਈ ਵਰਤਮਾਨ ‘ਚ ਨੈਤਿਕ ਪਤਨ ਲਈ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਧੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ ਵਰਤਮਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਵਸਥਾ ‘ਚ ਭੌਤਿਕਤਾ ਦੀ ਅਧਿਕਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਰੈਟਾਂ ਦਾ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਹੈ ਸਿੱਖਿਆ ਹੀ ਮਨੁੱਖੀ ਤੇ ਨੈਤਿਕ ਮੁੱਲਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਜਰੀਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਉੱਥੇ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਚ ਨਿਜਵਾਦ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਇੰਨੀ ਭਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਪਰਾਧ, ਔਰਤ ਅੱਤਿਆਚਾਰ, ਭੇਦਭਾਵ, ਸ਼ੋਸਣ ਆਦਿ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਡੋਬ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਹੀ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਰੁਜਗਾਰ ਅਧਾਰਿਤ ਸਿੱਖਿਆ ਨਾਲ ਡਾਕਟਰ, ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਵਿਗਿਆਨਕ, ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਖਤਰਨਾਕ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਬਦਲੇ ਹੋਏ ਪਰਿਵੇਸ਼ ‘ਚ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਅਜਿਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਜੋ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੋਸਣ ਮੁਕਤ ਤੇ ਸਹੀ ਸਮਾਜ ਬਣਾਉਣ ‘ਚ ਮੱਦਦ ਕਰੇ ਹੁਣ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ‘ਚ ਨੈਤਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲਾਜਮੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅੱਜ ‘ਆ’ ਨਾਲ ‘ਆਦਰ’ ਤੇ ‘Â’ ਨਾਲ ‘ਇੱਜਤ’ ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਜਿੰਨੀ ਕਿ ‘ਕ’ ਨਾਲ ਕੰਪਿਊਟਰ’ ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਜ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕਤਾ ਨਾਲ ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਹੋਵੇ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸਮਾਜ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਵਿਕਾਸ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉੱਥੋਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਮਾਜਿਕ, ਵਿਵਹਾਰਿਕ ਅਤੇ ਨੇਤਿਕ ਨਾ ਹੋਵੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਮੁੱਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨਾ ਸਾਡੀ ਪਹਿਲੀ ਤਰਜੀਹ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਨਾਲ, ਨੈਤਿਕਤਾ, ਕੌਸ਼ਲ ਤੇ ਰੁਜਗਾਰ ਨੂੰ ਵਾਧਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ‘ਚ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀਆਂ ਉਪਯੋਗੀ ਗੱਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਡੀ ਪਰੰਪਰਾ ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਰੇਟਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਵਰਤਮਾਨ ‘ਚ ਪਾਠ ਸਮੱਗਰੀ ‘ਚ ਮਨੁੱਖੀ ਮੁੱਲਾਂ ਦੀ ਘਾਟ, ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ‘ਚ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਘਾਟ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਦੇ ਦਬਾਅ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦੀ ਘਾਟ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਬੇਲੋੜ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਆਦਿ ਕਾਰਨ ਸਿੱਖਿਆ ਪੱਧਰ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ?ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨੀ ਵਾਸਤਵਿਕਤਾਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ, ਫਿਰ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਮਾਨਿਟਰਿੰਗ ਵਾਲੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਧੀ ‘ਚ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਨਮਾਨ, ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਘੱਟਦੀ ਸਾਖ, ਨਿੱਜੀਕਰਨ, ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ, ਕੁਆਲਟੀ ਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਆਦਿ ਨਾਲ ਜੋੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਣਾ ਚਾਹਾਂਗੇ।
ਹੁਣ ਅੰਕ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਸਖਸੀਅਤ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਕੌਸ਼ਲ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਪੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਭਾਵ ਤੇ ਸਾਧਾਰਨ ਜੀਵਨ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਜੋ ਨਤੀਜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ ਜੇਕਰ ਉਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ‘ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹੀ ਉਹ ਸਫਲ ਹੋ ਸਕੇਗੀ ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਚ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ‘ਚ ਉਸ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਅਧਿਆਪਕ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਗਿਆਨ ਦੇ ਸਰਜਨ ਤੇ ਸਮਝ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਆਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਰਵਜਨਹਿਤ ‘ਚ ਉਸਦੇ ਉਪਯੋਗ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰਕੇ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਪਾਠਕ੍ਰਮ, ਵਿਧਾ ਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਭਾਗ ਹਨ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਾਉਣਾ, ਉਸਦੀ ਆਰਥਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਪ੍ਰਸਿਥੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਨਣਾ, ਬੱਚੇ ਦੇ ਪੂਰਵ ਗਿਆਨ ਤੇ ਸਮਝ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਾ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ, ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸੰਕਲਪਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਕ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਇਹ ਹੋਵੇ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ, ਸੰਕਲਪ ਦੀ ਯੋਗਤਾ, ਉਤਸੁਕਤਾ ਤੇ ਸਿਰਜਦਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਖੰਭ ਮਿਲੇ ਅਧਿਆਪਕ ਆਪ ਇਸਦਾ ਨਿਰਧਾਰਨ ਕਰਨ ਤੇ ਭਾਸ਼ਾਗਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਨਾਲ ਖੇਤਰਵਾਦ, ਫਿਰ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਤੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ਸੋਚ ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇ ।
ਅਧਿਆਪਕ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਬੰਧ ਸੰਜੀਵ, ਜਾਗਰੂਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਹੋਵੇ ਇਹ ਵੀ ਨਿਸਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ‘ਚ ਊਚਿਤ ਅਨੁਪਾਤ ‘ਚ ਅਧਿਆਪਕ ਹੋਣ, ਖੇਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਹਿ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਸਮੂਲੀਅਤ ਜਾਰੀ ਹੋਵੇ, ਸਕੂਲਾਂ ‘ਚ ਮਿਡ-ਡੇ-ਮੀਲ ‘ਚ ਪੋਸ਼ਕਤਾ ਹੋਵੇ ਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਗੈਰ ਸਿੱਖਿਆਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੋਵੇ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਿਖਲਾਈ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ, ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਨਾਲ ਹੀ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਦੁਰ ਉਪਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਵੀ ਹੋਵੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਆਤਮਿਕ ਮੁੱਲਾਂ ਚੇਤਨਾ ‘ਤੇ ਵਿਵੇਕ ਬੋਧ ਆਦਿ ਜ਼ਰੂਰਤ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰੀਨਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿ ਅੱਜ ਪੜ੍ਹਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਦੇ ਨਾਂਅ ‘ਤੇ ਜੋ ਨੈਤਿਕ ਮੁੱਲ ਵਿਹੀਨ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਦੀ ਨੈਤਿਕ ਮੁੱਲਾਂ ਬਿਨਾਂ ਭੀੜ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਉਸ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਅਜੋਕੇ ਯੁੱਗ ‘ਚ ਵਿਵਹਾਰਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਤੇ ਉਪਾਧੀਆਂ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਯੋਗਤਾ ਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰੀਮੁਖੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਾਲੀ ਬਣਾਉਣਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਲੋੜ ਹੈ ਇਹ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਕਿ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦਾ ਮਸੌਦਾ ਬਣੇ ਅਤੇ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਅਪੇਕਸ਼ਾਵਾਂ ਤੇ ਅੱਜ ਦੀਆਂ ਜਰੂਰਤਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਬਣੇ।
Punjabi News ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ Facebook ਅਤੇ Twitter ‘ਤੇ ਫਾਲੋ ਕਰੋ।
