ਹਰਿਆਣਾ ’ਚ ਆਇਆ ਭੂਚਾਲ, ਲੋਕਾਂ ’ਚ ਪਈ ਭਾਜੜ! ਕੀ ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਰਹੀ ਐ ਧਰਤੀ?

20 December, 2023 12:13 PM IST

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ (ਸੱਚ ਕਹੂੰ ਨਿਊਜ਼)। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖਬਰ ਹਰਿਆਣਾ ਤੋਂ ਨਿੱਕਲ ਕੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਰਿਆਣਾ ’ਚ ਅੱਜ ਫਿਰ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਪਾਣੀਪਤ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੀਤੇ ਮਹੀਨੇ ’ਚ ਹਰਿਆਣਾ ’ਚ ਇਹ ਭੂਚਾਲ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਆਇਆ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 3.0 ਮਾਪੀ ਗਈ ਹੈ। (Earthquake)

ਚੀਨ ’ਚ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਭਾਰੀ ਤਬਾਹੀ

ਚੀਨ ’ਚ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਝਿੰਜਿਆਂਗ ਉਇਗੁਰ, ਗਾਂਸੂ ਅਤੇ ਕਿੰਘਈ ਖੇਤਰ ’ਚ ਕਿਜਿਲਸੂ ਕਿਰਿਜਿੰਗ ਦੇ ਐਟਕਸ ਸ਼ਹਿਰ ’ਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਖਤਰਨਾਕ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਸਿੰਹੂਆ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਤੋਂ ਏਪੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ 200 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦਾ ਸਮਾਚਾਰ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਕਈ ਇਮਾਰਤਾਂ ਢਹਿ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਫਿਲਹਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਚਾਅ ਦਾ ਕਾਰਜ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਲਿਨਕਸਿਆ ਚੇਂਗਗੁਆਨਜੇਨ, ਗਾਂਸੂ ਤੋਂ 37 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੇ ਲਾਂਝੂ, ਗਾਂਸੂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਆਇਆ। ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਡੰੂਘਾਈ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਸੀ ਗਈ। ਸਰਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਸਿੰਹੂਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚੀਨ ’ਚ ਸੋਮਵਾਰ ਦੇਰ ਸ਼ਾਮ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਗਾਂਸੂ ਪ੍ਰਾਂਤ ’ਚ ਆਏ 6.2 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੁਣ ਤੱਕ 111 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੈ।

Why Earthquake Occurs?

ਦੁਨੀਆਂ ਹਰ ਸਾਲ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਭੂਚਾਲ ਸਧਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਉਣ ਵਾਲਾ। ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਭੂਚਾਲ ਆਖ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਕਿਵੇਂ ਹੈ? (why earthquake occurs)

Also Read : ਹੁਣ ਆਵੇਗੀ ਸਰਕਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਦੁਆਰ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲੇਗਾ ਸਕੀਮਾਂ ਦਾ ਲਾਭ, ਲਵੋ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ

ਧਰਤੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਚਾਰ ਪਰਤਾਂ ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਅੰਦਰੂਨੀ ਕੋਰ, ਬਾਹਰੀ ਕੋਰ, ਮੈਂਟਲ ਅਤੇ ਛਾਲੇ, ਛਾਲੇ ਅਤੇ ਉਪਰਲੇ ਮੈਂਟਲ ਕੋਰ ਨੂੰ ਲਿਥੋਸਫੀਅਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਮੋਟੀ ਪਰਤ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਾਂ ’ਤੇ ਚਲਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਹਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਭੂਚਾਲ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਖਿਤਿਜੀ ਅਤੇ ਖੜ੍ਹਵੇਂ ਤੌਰ ’ਤੇ ਹਿੱਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਸਥਿਰ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਲੱਭਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਪਲੇਟ ਦੂਜੀ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਕਿਵੇਂ ਮਾਪੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?

ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਰਿਕਟਰ ਮੈਗਨੀਟਿਊਡ ਟੈਸਟ ਸਕੇਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੂਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ 1 ਤੋਂ 9 ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੌਣ ਸਨ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਖੋਜ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਗਿਆਨੀ | why earthquake occurs?

ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਖੋਜ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਚਾਰਲਸ ਫਰਾਂਸਿਸ ਰਿਕਟਰ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਅਪਰੈਲ 1900 ਨੂੰ ਮੈਕਸੀਕੋ ’ਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜ਼ੀ, ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਦੱਖਣੀ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਕਿੱਤੇ ਵਜੋਂ ਭੌਂਵਿਗਿਆਨੀ ਤੇ ਗਣਿੱਤ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ 30 ਸਤੰਬਰ 1985 ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਕੀ ਹੈ | Earthquake

ਭੂਚਾਲ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਵਾਈਬ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਜਾਂ ਤੀਬਰਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਰਿਕਟਰ ਰਿਜ਼ਲਟ ਟੈਸਟ (ਰਿਕਟਰ ਮੈਗਨੀਟਿਊਡ ਟੈਸਟ ਸਕੇਲ) ਹੈ। ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਭੁਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਜਿੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ, ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਕੰਪਨ ਵੀ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ 8 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲਾ ਭੂਚਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਕਿ 3 ਜਾਂ 4 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲਾ ਭੂਚਾਲ ਹਲਕਾ ਹੋਵੇਗਾ।

ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਕੀ ਅਸਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ

0 ਤੋਂ 1.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਪਤਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਸਮੋਗ੍ਰਾਫ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2 ਤੋਂ 2.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲਾ ਭੂਚਾਲ ਸਿਰਫ ਹਲਕੇ ਝਟਕੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
3 ਤੋਂ 3.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਅਜਿਹਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਟਰੱਕ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਿਓਂ ਲੰਘਿਆ ਹੈ।
4 ਤੋਂ 4.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲਾ ਭੂਚਾਲ ਵਿੰਡੋਜ਼ ਨੂੰ ਤੋੜ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਘਰੇਲੂ ਵਸਤੂਆਂ 5 ਤੋਂ 5.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ’ਤੇ ਹਿੱਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
6 ਤੋਂ 6.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰੇੜਾਂ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
7 ਤੋਂ 7.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਇਮਾਰਤਾਂ ਢਹਿ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
8 ਤੋਂ 8.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ’ਤੇ ਵੱਡੇ ਪੁਲ ਵੀ ਢਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ।
9 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਪੂਰੀ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਸਮੁੰਦਰ ਨੇੜੇ ਹੈ ਤਾਂ ਸੁਨਾਮੀ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।