Ukraine War Analysis: ਰੂਸ ਵੱਲੋਂ ਯੂਕਰੇਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਾਲ, ਅੱਠ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਪਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਰੂਸ ਜੰਗਬੰਦੀ (ਸੀਜ਼ਫਾਇਰ) ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਦੋਂ ਰੂਸ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਸ਼ਹਿਰ ਪੋਕਰੋਵਸਕ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਰੂਸੀ ਫੌਜ ਪੋਕਰੋਵਸਕ ਅਤੇ ਮਿਰਨੋਹਰਾਦ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਗਈ, ਜਦਕਿ ਕੀਵ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਿਉੇਂ-ਜਿਉੇਂ ਸਰਦੀ ਨੇੜੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਹ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖ਼ਤਰਾ ਜੋੜਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੰਮੀ ਹੋਈ ਜ਼ਮੀਨ ਰੂਸੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। Ukraine War Analysis
ਇਹ ਖਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Fire Incident: ਮਾਲੇਰਕੋਟਲਾ ’ਚ ਪਟਾਖਾ ਫੈਕਟਰੀ ਨੂੰ ਲੱਗੀ ਅੱਗ, ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋ ਬਚਾਅ , ਪੁਲਿਸ ਜਾਂਚ ’ਚ ਜੁਟੀ
ਰੂਸ ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਜੰਗੀ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ 1,50,000 ਫੌਜੀ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੋਕਰੋਵਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਦੀ ਜੰਗ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਰੁਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਜੰਗਬੰਦੀ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਇੱਕ ਨਿਰੀਖਕ ਵਜੋਂ ਖੜ੍ਹੀ ਦਿਸ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਆਪਣੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨੀ ਫੌਜੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਕਬਜ਼ੇ ਹੇਠ ਆਏ ਕ੍ਰੀਮੀਆ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ’ਤੇ ਹਮਲੇ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਰਹੀ ਹੈ। Ukraine War Analysis
ਰੂਸ ਦਾ ਤੇਲ ਹੁਣ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ ਕਈ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਰਿਫਾਇਨਰੀਆਂ ’ਤੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਪਤਝੜ ਤੱਕ ਸੇਰਾਟੋਵ ਰਿਫਾਇਨਰੀ ’ਤੇ ਲਗਭਗ 5 ਹਮਲੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ ਰੂਸ ਦੀਆਂ 55 ਫੀਸਦੀ ਤੇਲ ਰਿਫਾਇਨਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰੂਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਈਂਧਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਿਫਾਇੰਡ ਉਤਪਾਦਾਂ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਪਰ ਰੂਸ ਕੋਲ ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਰਿਫਾਇੰਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰੂਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਟੋ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਇਰਾਦਾ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ’ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਰੱਖਿਆ ਖ਼ਰਚ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਪੋਲੈਂਡ, ਜੋ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਤੇ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਮੱਦਦ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਪਲਾਇਰ ਹੈ, ਜੇ ਰੂਸ ਬਾਲਟਿਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਜੰਗ ਦੀ ਵੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਸੁਆਲ ਇਹ ਕਿ ਕਦੋਂ ਹੋਵੇਗਾ? ਪੋਲੈਂਡ ਯੂਕਰੇਨ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਲੌਜਿਸਟਿਕ ਹੱਬ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਤੇ ਫੌਜੀ ਮਦਦ ਭੇਜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਟੋ ਦੀ ਫਰੰਟਲਾਈਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਯੂਰਪ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਨੀਂਹ ਹੈ। ਭੇਜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਭਾਰੀ ਫੌਜੀ ਤੇ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਮਦਦ ਦੇ ਉਲਟ, ਦੇਸ਼ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਸਿਪਾਹੀ ਭੇਜਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਤਸੁਕ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਸ ਲਈ ਹੈ। Ukraine War Analysis
ਕਿਉਂਕਿ ਪੋਲੈਂਡ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਸਰਹੱਦ ’ਤੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਦੁਵੱਲੇ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤਣਾਅ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤਬਦੀਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਜੰਗ ਤੋਂ ਥੱਕ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤੀ-ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਰਵੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਧੇ ਪੋਲੈਂਡ ਵਾਸੀ ਹੀ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਮਦਦ ਦੇਣ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ 15 ਫੀਸਦੀ ਪੋਲੈਂਡ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਭੇਜਣ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਰਵੇ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ 55 ਫੀਸਦੀ ਪੋਲੈਂਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੰਗ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਭਾਵੇਂ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਖੇਤਰ ਜਾਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਛੱਡਣੀ ਪਵੇ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ੱਕਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੋਲੈਂਡ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਅਜੇ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਜੇ ਵੀ ਨਿਰਪੱਖ ਦਿਸ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜੰਗ ਬਾਰੇ ਰੂਸ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਰੁਖ਼ ਪੋਲੈਂਡ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਸਮੇਤ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਚਿੰਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੋਲੈਂਡ ਤੇ ਯੂਰਪ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਯੂਕਰੇਨ ਜੰਗ ਬਾਰੇ ਰੂਸ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾਏ ਜਾਂ ਜੰਗਬੰਦੀ ਲਾਗੂ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇ। ਭਾਰਤ-ਪੋਲੈਂਡ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ 2024 ਵਿੱਚ ਲੰਮੇ ਵਕਫ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੀਵ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਸਟਰੈਟੇਜਿਕ ਭਾਵ ਰਣਨੀਤਿਕ ਭਾਈਵਾਲੀ ’ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। Ukraine War Analysis
2024-28 ਲਈ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ – ਸਿਆਸੀ ਗੱਲਬਾਤ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਵਪਾਰ ਤੇ ਨਿਵੇਸ਼, ਜਲਵਾਯੂ, ਊਰਜਾ, ਖਣਿਜ, ਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਆਵਾਜਾਈ ਤੇ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ, ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧ, ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਸਿਹਤ ਸਹਿਯੋਗ, ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਤੇ ਪੋਲੈਂਡ ਦੋਵੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਆਰਥਿਕਤਾਵਾਂ ਹਨ – ਪੋਲੈਂਡ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਦੋਵਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਰੂਸ ਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਯੂਕਰੇਨ ਜੰਗ ਹੀ ਹੈ।ਭਾਰਤ-ਪੋਲੈਂਡ ਸਬੰਧ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਹਿੱਤਾਂ ਤੇ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਲੜਾਕੂ ਤਾਕਤ ਚੀਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ 1962 ਦੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ’ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਸਾਵਰੇਨ ਜ਼ਮੀਨ ਅੰਦਰ ਹੋਰ ਦਾਅਵੇ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੀਜਿੰਗ ਨੇ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ 7-9 ਮਈ 2025 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸੀਮਤ ਜੰਗ ਲੜੀ ਸੀ ਜੋ ਅਸਥਾਈ ਜੰਗਬੰਦੀ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਬੁਰਾ ਵਾਰਸਾ ਦਾ ਰੂਸ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਦੇਸ਼ ਰੂਸ ਨਾਲ ਹੈ।
ਜਿਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੋਲੈਂਡ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਕੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪੋਲੈਂਡ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਰੂਸ ਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਰੂਸੀ ਵਿਸਥਾਰ ਤੇ ਮੌਜ਼ੂਦਾ ਜੰਗ ਦੇ ਅਸਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੇ ਵਾਰਸਾ ਦੋਹਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਾਰਸਾ ਆਪਸੀ ਸਬੰਧ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁੱਦਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪੋਲੈਂਡ ਦੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਥਿਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪੋਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਮਾਹੌਲ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਫ਼ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨੀ ਜੰਗ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁੱਦਿਆਂ ’ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਲਮੇਲ ਹੋਵੇਗਾ। Ukraine War Analysis
(ਇਹ ਲੇਖਕ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਵਿਚਾਰ ਹਨ)
ਡਾ. ਡੀਕੇ ਗਿਰੀ
