GST Update: ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਹਾੜੇ ਦੇ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਵੱਲੋਂ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਜੋ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਹ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ’ਚ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਵਾਰ ਦੀਵਾਲੀ ਤੇ ਹੋਰ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ’ਤੇ ਦੂਹਰਾ ਤੋਹਫ਼ਾ ਮਿਲੇਗਾ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵਿੱਚ ਜੀਐੱਸਟੀ ਕੌਂਸਲ ਨੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ, 22 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਮ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮਾਸਿਕ ਖਰਚੇ ਘੱਟ ਜਾਣਗੇ, ਇਸ ਲਈ ਬੱਚਤ ਵਧੇਗੀ। ਉਹ ਬੱਚਤ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੇ ਔਸਤ ਖਪਤ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। GST Update
ਇਹ ਖਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Kulgam Encounter: ਕੁਲਗਾਮ ’ਚ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆਂ ਬਲਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਮੁਕਾਬਲਾ, 1 ਅੱਤਵਾਦੀ ਢੇਰ, ਅਧਿਕਾਰੀ ਜ਼ਖਮੀ
ਇਸ ਨਾਲ ਐੱਫਅੱੈਮਸੀਜੀ (ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਖਪਤਕਾਰ ਸਾਮਾਨ), ਪ੍ਰਚੂਨ ਤੇ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਵਰਗੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਕੀਮਤਾਂ ’ਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧੇਗੀ। ਨਿਰਮਾਣ ਤੋਂ ਸੇਵਾ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਮੰਗ ਅਤੇ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਤਪਾਦਨ ਵੀ ਵਧੇਗਾ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਧੇਗੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਸਿੱਧੇ ਟੈਕਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਨਵੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਕਦਮ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ 2017 ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਭਾਵ ਜੀਅੱੈਸਟੀ ਦੇ ਸਲੈਬਾਂ ’ਚ ਕਈ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। GST Update
ਪਰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਜੀਐੱਸਟੀ ਕੌਂਸਲ ਵੱਲੋਂ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲਏ ਗਏ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਮਰੀਕਾ ’ਚ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਹਨ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ’ਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ’ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਟੈਕਸ ਸਲੈਬ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਨ। GST Update
ਵੈਸੇ ਵੀ, ਚਾਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟੈਕਸ ਸਲੈਬਾਂ ਕਾਰਨ ਜੀਐੱਸਟੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਮੂਲ ਉਦੇਸ਼ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਟੈਕਸ ਛੋਟ ਕਾਰਨ ਘਰੇਲੂ ਖਪਤ ਵਧੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ‘ਟਰੰਪ ਟੈਰਿਫ’ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਰੋਟੀ, ਕੱਪੜੇ ਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਘਰੇਲੂ ਵਸਤੂਆਂ ’ਤੇ ਟੈਕਸ (ਜੀਐੱਸਟੀ) 12 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 5 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕ ਸਾਮਾਨ ’ਤੇ ਟੈਕਸ 28 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 18 ਫੀਸਦੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਰਾਹਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗਾ। ਮਹਿੰਗਾਈ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ’ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਤਾਂ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਹੋਰ ਵੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਦੇਸ਼ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ।ਉਂਜ ਜਰਮਨੀ ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿਚਕਾਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪਾੜਾ ਬਚਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਤੀਜੀ ਆਰਥਿਕ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਬਣਨਾ ਯਕੀਨੀ ਹਾਂ। ਜੀਐੱਸਟੀ 2.0 ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤਬਦੀਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਰੋੜਾਂ ਵਪਾਰੀਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਚੂਨ-ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ। GST Update
ਹੁਣ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਿਯਮਾਂ ਤੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ’ਤੇ ਘੱਟ ਖਰਚ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਉਹ ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ’ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਘਟਾਉਣ ਨਾਲ ਖਪਤ 2 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਛੋਟੇ ਉੱਦਮਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਤੇ ਗਾਹਕਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਉਤਪਾਦਾਂ ਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਰਨਾਟਕ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਹਿਮਾਚਲ, ਪੰਜਾਬ, ਝਾਰਖੰਡ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਤੇ ਕੇਰਲ ਵਰਗੇ ਵਿਰੋਧੀ ਸ਼ਾਸਿਤ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਲਗਭਗ 48,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਮਾਲੀਆ ਘਾਟੇ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। GST Update
ਕਿ 5 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਸ ’ਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਂਜ ਵੀ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ’ਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਹੋਵੇਗੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੈਂਸਰ ਸਮੇਤ 33 ਜੀਵਨ ਰੱਖਿਅਕ ਦਵਾਈਆਂ ’ਤੇ ਕੋਈ ਜੀਅੱੈਸਟੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇਗਾ। ਹੁਣ ਹੋਰ ਸਾਰੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ’ਤੇ ਜੀਅੱੈਸਟੀ 12 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 5 ਫੀਸਦੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਿੱਖਿਆ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ, ਨਕਸ਼ੇ, ਚਾਰਟ, ਗਲੋਬ, ਪੈਨਸਿਲ, ਸ਼ਾਰਪਨਰ, ਪੇਸਟਲ, ਕਾਪੀਆਂ, ਨੋਟਬੁੱਕ ਤੇ ਇਰੇਜ਼ਰ ਆਦਿ ਨੂੰ 12 ਫੀਸਦੀ ਤੇ 5 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ ਜ਼ੀਰੋ ਜੀਅੱੈਸਟੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ’ਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਸੁਧਾਰ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਲਾਭ 8 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੇਂਡੂ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਛੋਟੇ, ਸੀਮਾਂਤ ਤੇ ਭੂਮੀਹੀਣ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਲਈ ਡੇਅਰੀ ਜਾਨਵਰ ਪਾਲਦੇ ਹਨ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਘੱਟ ਟੈਕਸ ਸੰਚਾਲਨ ਲਾਗਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਤੇ ਮਿਲਾਵਟਖੋਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ। 2023-24 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ 239 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਲਗਭਗ 24 ਫੀਸਦੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਾਰਤੀ ਡੇਅਰੀ ਸੈਕਟਰ ਦਾ ਕੁੱਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਆਕਾਰ 2024 ਵਿੱਚ 18.98 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ 27 ਅਗਸਤ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ।
50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ‘ਟਰੰਪ ਟੈਰਿਫ’ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ 60.2 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2026 ਦਾ ਜੀਡੀਪੀ 0.4 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ 0.6 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਤੇ ਬਿਹਾਰ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਐਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਾਰੋਬਾਰ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਅਨੁਕੂਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਮਜ਼ਬੂਤ ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ ਸਬੰਧਤ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਝਟਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਏਗੀ। ਜੀਅੱੈਸਟੀ 2.0 ਸਿੱਧੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਲਿਆਏਗਾ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲੰਮਾ ਰਸਤਾ ਤੈਅ ਕਰਨਾ ਹੈ।
(ਇਹ ਲੇਖਕ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਵਿਚਾਰ ਹਨ)
ਰਾਜੇਸ਼ ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ
