ਨੀਲ ਬੋਹਰ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਨੀਲਜ ਹੈਨਰਿਕ ਡੇਵਿਡ ਬੋਹਰ ਇੱਕ ਡੈਨਿਸ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਪਰਮਾਣੂ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਕੁਆਂਟਮ ਥਿਊਰੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ , ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ 1922 ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। ਉਹ ਇੱਕ ਦਾਰਸਨਿਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਦਾ ਪ੍ਰਮੋਟਰ ਵੀ ਸੀ। ਨੀਲਜ ਹੈਨਰਿਕ ਡੇਵਿਡ ਬੋਹਰ ਦਾ ਜਨਮ 7 ਅਕਤੂਬਰ 1885 ਨੂੰ ਡੈਨਮਾਰਕ ਦੇ ਕੋਪੇਨਹੇਗਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਕਿ੍ਰਸਚੀਅਨ ਬੋਹਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੂਜਾ ਸੀ। ਨੀਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਕੋਪਨਹੇਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਨ। (David Bohr)
ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਐਲੇਨ ਨੀ ਐਡਲਰ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਯਹੂਦੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਸੀ। ਨੀਲ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਜੈਨੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਹੈਰਾਲਡ ਸੀ। ਬੋਹਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਗੈਮੇਲਹੋਮ ਲਾਤੀਨੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। 1903 ਵਿੱਚ ਬੋਹਰ ਨੇ ਕੋਪੇਨਹੇਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਡਰਗਰੈਜੂਏਟ ਵਜੋਂ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ । ਉਸਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪਸੰਦਿਤਾ ਵਿਸ਼ਾ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਉਸਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਇਕਲੌਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਿ੍ਰਸਚੀਅਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਥੋਰਵਾਲਡ ਥੀਏਲ ਦੇ ਅਧੀਨ ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਮਿੱਤਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈਰਲਡ ਹਾਫਡਿੰਗ ਦੇ ਅਧੀਨ ਫਿਲੋਸੋਫੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। (David Bohr)
ਬੋਹਰ ਨੇ ਐਟਮ ਦਾ ਬੋਹਰ ਮਾਡਲ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਾਂ ਦੇ ਊਰਜਾ ਪੱਧਰ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਨਿਊਕਲੀਅਸ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਸਥਿਰ ਔਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇੱਕ ਊਰਜਾ ਪੱਧਰ (ਜਾਂ ਔਰਬਿਟ) ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬੋਹਰ ਨੇ ਕੋਪੇਨਹੇਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸਿਧਾਂਤਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ , ਜਿਸਨੂੰ ਹੁਣ ਨੀਲਜ ਬੋਹਰ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 1920 ਵਿੱਚ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੋਹਰ ਨੇ ਹੰਸ ਕ੍ਰੈਮਰਸ , ਓਸਕਰ ਕਲੇਨ, ਜਾਰਜ ਡੀ ਹੇਵੇਸੀ, ਅਤੇ ਵਰਨਰ ਹੇਜਨਬਰਗ ਸਮੇਤ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਚਿਤਕਾਰਾ ’ਵਰਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਟੈਲੀ ਸਲਿਊਸ਼ਨਜ਼ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਭਰਤ ਗੋਇਨਕਾ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ
ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਜੀਰਕੋਨੀਅਮ -ਵਰਗੇ ਤੱਤ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ , ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਕੋਪੇਨਹੇਗਨ ਦੇ ਲਾਤੀਨੀ ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੈਫਨੀਅਮ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਤੱਤ ਬੋਹਰਿਅਮ ਦਾ ਨਾਮ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਬੋਹਰ ਨੇ ਲੋਰੇਂਟਜ ਦੇ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ, ਪਰ ਹਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਰਗੇ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਲਈ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਿੱਧ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਸੀ। ਬੋਹਰ ਨੇ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨ ਥਿਊਰੀ ਧਾਤੂਆਂ ਦੀਆਂ ਚੁੰਬਕੀ ਵਿਸੇਸਤਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਆਖਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬੋਹਰ ਦੇ ਥੀਸਿਸ ਨੂੰ ਅਪ੍ਰੈਲ 1911 ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਬੋਹਰ ਦਾ ਥੀਸਿਸ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ।
ਪਰ ਸਕੈਂਡੇਨੇਵੀਆ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ ਕਿਉਂ ਕਿ ਇਹ ਡੈਨਿਸ ਭਾਸਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1910 ਵਿੱਚ ਬੋਹਰ ਗਣਿਤ-ਸਾਸ਼ਤਰੀ ਨੀਲਜ ਏਰਿਕ ਨੌਰਲਡ ਦੀ ਭੈਣ ਮਾਰਗਰੇਥ ਨੌਰਲਡ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।ਬੋਹਰ ਨੇ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ 1912 ਨੂੰ ਡੇਨਮਾਰਕ ਦੇ ਚਰਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਅਤੇ ਮਾਰਗਰੇਥ ਦਾ ਵਿਆਹ 1 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸਲਾਗੇਲਸੇ ਦੇ ਟਾਊਨ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਵਲ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਨੀਲ ਬੋਹਰ ਦੇ ਛੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ‘ਆਗੇ ਬੋਹਰ‘ ਇੱਕ ਸਫਲ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ 1975 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਵਾਂਗ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਹੋਇਆ। (David Bohr)
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : PAK vs NED : ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਨੂੰ 81 ਦੌੜਾਂ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ
ਅਪ੍ਰੈਲ 1917 ਵਿੱਚ ਬੋਹਰ ਨੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਇੱਕ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਡੈੱਨਮਾਰਕੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਰਲਸਬਰਗ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਦਾਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯਹੂਦੀ ਸਨ। ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕਾਨੂੰਨ ਨਵੰਬਰ 1918 ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਨੀਲਜ ਬੋਹਰ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ 3 ਮਾਰਚ 1921 ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਨੀਲ ਬੋਹਰ ਇਸਦੇ ਨਿਰਦੇਸਕ ਬਣੇ। ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪਹਿਲੀ ਮੰਜਿਲ ’ਤੇ ਇੱਕ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ।
ਬੋਹਰ ਦੇ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ 1920 ਅਤੇ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਫੋਕਲ ਪੁਆਇੰਟ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ , ਜਦੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸਹੂਰ ਸਿਧਾਂਤਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ।ਬੋਹਰ ਮਾਡਲ ਨੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਆਇਨਾਈਜਡ ਸਿੰਗਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨ ਹੀਲੀਅਮ ਲਈ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਪਰ ਹੋਰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। 1919 ਤੱਕ ਬੋਹਰ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨ ਨਿਊਕਲੀਅਸ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। 1924 ਵਿੱਚ ਵੋਲਫਗਾਂਗ ਪੌਲੀ ਦੁਆਰਾ ਪੌਲੀ ਐਕਸ ਕਲਿਊਜਨ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਖੋਜ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਨੇ ਬੋਹਰ ਦੇ ਮਾਡਲਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਜਬੂਤ ਸਿਧਾਂਤਕ ਆਧਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਆਮ ਆਦਮੀ ਦਾ ਚੋਰੀ ਹੋਇਆ ਸਮਾਨ ਵੀ ਲੱਭਿਆ ਜਾਵੇ
ਬੋਹਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸ਼ਾ ਮਿਲੀ। ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੇ 1921 ਵਿੱਚ ਹਿਊਜ ਮੈਡਲ , 1923 ਵਿੱਚ ਮੈਟੂਚੀ ਮੈਡਲ , 1926 ਵਿੱਚ ਫਰੈਂਕਲਿਨ ਮੈਡਲ ,1938 ਵਿੱਚ ਕੋਪਲੇ ਮੈਡਲ ,1947 ਵਿੱਚ ਆਰਡਰ ਆਫ ਦਾ ਐਲੀਫੈਂਟ, 1947 ਵਿੱਚ ਐਟਮਜ ਫਾਰ ਪੀਸ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।ਬੋਹਰ ਮਾਡਲ ਦੀ ਅਰਧ-ਸਤਾਬਦੀ ਨੂੰ ਡੈਨਮਾਰਕ ਵਿੱਚ 21 ਨਵੰਬਰ 1963 ਨੂੰ ਇੱਕ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਬੋਹਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਫਾਰਮੂਲੇ ਨੂੰ ਅੰਕਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੋਹਰ ਦੀ 18 ਨਵੰਬਰ 1962 ਨੂੰ ਕਾਰਲਸਬਰਗ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਅਸਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੋਪੇਨਹੇਗਨ ਦੇ ਨੋਰੇਬਰੋ ਸੈਕਸਨ ਵਿੱਚ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫਨਾਇਆ ਗਿਆ।
