ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਤੀਬਰਤਾ 7.1 | Earthquake
- ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭੂਟਾਨ ’ਚ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਏਜੰਸੀ)। Earthquake: ਚੀਨ ਦੇ ਤਿੱਬਤ ਸੂਬੇ ’ਚ ਮੰਗਲਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਆਏ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ 32 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦਕਿ 38 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਚੀਨ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਸੀਸੀਟੀਵੀ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਸ਼ਿਜਾਂਗ ’ਚ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੇਠਾਂ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 7.1 ਸੀ। ਇਸ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਅਸਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੇਪਾਲ, ਭੂਟਾਨ, ਸਿੱਕਮ ਤੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ’ਚ ਵੀ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਫਿਲਹਾਲ ਭਾਰਤ ’ਚ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਜਾਨ-ਮਾਲ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਕੋਈ ਖਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। Earthquake
ਇਹ ਖਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Flyover in Haryana: ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਹੋਈ ਮੌਜ਼, 800 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣਨਗੇ 4 ਫਲਾਈਓਵਰ, ਵਧਣਗੇ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਭਾਅ
ਜਨਵਰੀ 2024 ’ਚ ਚੀਨ ਦੇ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ’ਚ 7.2 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ
22 ਜਨਵਰੀ, 2024 ਨੂੰ ਰਾਤ 11.39 ਵਜੇ ਚੀਨ-ਕਿਰਗਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ’ਤੇ 7.2 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ। ਦੱਖਣੀ ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ’ਚ ਆਏ ਇਸ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ 22 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੇਠਾਂ ਸੀ। ਇਸ ਭੂਚਾਲ ’ਚ ਕਈ ਇਮਾਰਤਾਂ ਢਹਿ ਗਈਆਂ ਸਨ ਤੇ ਕਈ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 40 ਝਟਕੇ ਵੀ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਸਰ ਉਰੂਮਕੀ, ਕੋਰਲਾ, ਕਸ਼ਗਰ, ਯਿਨਿੰਗ ’ਚ ਹੋਇਆ। Earthquake
Why Earthquake Occurs? | Earthquake
ਦੁਨੀਆਂ ਹਰ ਸਾਲ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਭੂਚਾਲ ਸਧਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਉਣ ਵਾਲਾ। ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਭੂਚਾਲ ਆਖ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਕਿਵੇਂ ਹੈ? ਧਰਤੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਚਾਰ ਪਰਤਾਂ ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਅੰਦਰੂਨੀ ਕੋਰ, ਬਾਹਰੀ ਕੋਰ, ਮੈਂਟਲ ਅਤੇ ਛਾਲੇ, ਛਾਲੇ ਅਤੇ ਉਪਰਲੇ ਮੈਂਟਲ ਕੋਰ ਨੂੰ ਲਿਥੋਸਫੀਅਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਮੋਟੀ ਪਰਤ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਾਂ ’ਤੇ ਚਲਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਹਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਭੂਚਾਲ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਖਿਤਿਜੀ ਅਤੇ ਖੜ੍ਹਵੇਂ ਤੌਰ ’ਤੇ ਹਿੱਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਸਥਿਰ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਲੱਭਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਪਲੇਟ ਦੂਜੀ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ (Earthquake)
ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਕਿਵੇਂ ਮਾਪੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਰਿਕਟਰ ਮੈਗਨੀਟਿਊਡ ਟੈਸਟ ਸਕੇਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੂਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ 1 ਤੋਂ 9 ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੌਣ ਸਨ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਖੋਜ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਗਿਆਨੀ | why earthquake occurs?
ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਖੋਜ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਚਾਰਲਸ ਫਰਾਂਸਿਸ ਰਿਕਟਰ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਅਪਰੈਲ 1900 ਨੂੰ ਮੈਕਸੀਕੋ ’ਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜ਼ੀ, ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਦੱਖਣੀ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਕਿੱਤੇ ਵਜੋਂ ਭੌਂਵਿਗਿਆਨੀ ਤੇ ਗਣਿੱਤ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ 30 ਸਤੰਬਰ 1985 ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਖੋਜ਼ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੇਨੋ ਗੁਟੇਨਬਰਗ ਨੂੰ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੇਨੋ ਗੁਟੇਨਬਰਗ ਦਾ ਜਨਮ 4 ਜੂਨ 1889 ਨੂੰ ਜਰਮਨੀ ’ਚ ਹੋਇਆ। (Earthquake)
ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ | Earthquake
- ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਲਿਫਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਲਈ ਲਿਫਟ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੌੜੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਤੇ ਫਸ ਗਏ ਹੋ, ਤਾਂ ਭੱਜੋ ਨਾ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਵਾਹਨ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਵਾਹਨ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਰੋਕ ਦਿਓ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਗੱਡੀ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪੁਲ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸੜਕ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਕਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕੋ।
- ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਕਿਸੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾਓ।
- ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਖਿੜਕੀਆਂ, ਅਲਮਾਰੀਆਂ, ਪੱਖੇ ਆਦਿ ਦੇ ਉੱਪਰ ਰੱਖੀ ਭਾਰੀ ਵਸਤੂਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਚਲੇ ਜਾਓ।
ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਕੀ ਹੈ | Earthquake
ਭੂਚਾਲ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਵਾਈਬ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਜਾਂ ਤੀਬਰਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਰਿਕਟਰ ਰਿਜ਼ਲਟ ਟੈਸਟ (ਰਿਕਟਰ ਮੈਗਨੀਟਿਊਡ ਟੈਸਟ ਸਕੇਲ) ਹੈ। ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ ਭੁਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਜਿੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ, ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਕੰਪਨ ਵੀ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ’ਤੇ 8 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲਾ ਭੂਚਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਕਿ 3 ਜਾਂ 4 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲਾ ਭੂਚਾਲ ਹਲਕਾ ਹੋਵੇਗਾ। (Earthquake)
ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਕੀ ਅਸਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ
- 0 ਤੋਂ 1.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਪਤਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਸਮੋਗ੍ਰਾਫ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- 2 ਤੋਂ 2.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲਾ ਭੂਚਾਲ ਸਿਰਫ ਹਲਕੇ ਝਟਕੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
- 3 ਤੋਂ 3.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਅਜਿਹਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਟਰੱਕ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਿਓਂ ਲੰਘਿਆ ਹੈ।
- 4 ਤੋਂ 4.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲਾ ਭੂਚਾਲ ਵਿੰਡੋਜ਼ ਨੂੰ ਤੋੜ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਘਰੇਲੂ ਵਸਤੂਆਂ 5 ਤੋਂ 5.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ’ਤੇ ਹਿੱਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- 6 ਤੋਂ 6.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰੇੜਾਂ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- 7 ਤੋਂ 7.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਇਮਾਰਤਾਂ ਢਹਿ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- 8 ਤੋਂ 8.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ’ਤੇ ਵੱਡੇ ਪੁਲ ਵੀ ਢਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- 9 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਪੂਰੀ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਜੇਕਰ ਸਮੁੰਦਰ ਨੇੜੇ ਹੈ ਤਾਂ ਸੁਨਾਮੀ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
