ਭਾਰਤ ’ਚ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਨੂੰਨ ਹਨ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਘਾਟ ਤੇ ਵੰਡ ਨਾ ਹੋਣ ’ਤੇ ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ’ਤੇ ਧੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਕੀ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਹਨ, ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ’ਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਘੱਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਸ ਜਾਇਦਾਦ ਨਾਲ ਕੋਈ ਲੈਣਾ-ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨ ’ਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਵੀ ਹੈ। (Daughter Rights)
ਬੇਮੌਸਮੀ ਬਾਰਿਸ਼, ਗੜ੍ਹੇਮਾਰੀ ਤੇ ਤੇਜ ਝੱਖੜ ਨੇ ਵਿਛਾਈ ਪੱਕੀ ਕਣਕ ਤੇ ਸਰੋਂ
ਕਿ ਕੀ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਵਸੀਅਤ ਦੇ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਮਿਲੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ’ਚ। ਦਰਅਸਲ, ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਫੈਸਲੇ ’ਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹਿੰਦੂ ਵਿਅਕਤੀ ਵਸੀਅਤ ਬਣਾਏ ਬਿਨਾਂ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ’ਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ। ਪਿਤਾ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਇਦਾਦ ’ਚ ਤਰਜੀਹ ਮਿਲੇਗੀ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਵਿਰਾਸਤ ਕਾਨੂੰਨ ਤਹਿਤ ਹਿੰਦੂ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਵਿਧਵਾਵਾਂ ਦੇ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। (Daughter Rights)
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ’ਚ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹਿੰਦੂ ਵਿਅਕਤੀ ਵਸੀਅਤ ਬਣਾਏ ਬਿਨਾਂ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਇਦਾਦ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ’ਚ ਮਿਲੀ ਜਾਇਦਾਦ ’ਚ ਹਿੱਸਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਿਤਾ ਦੇ ਭਰਾ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬੇਟੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਇਦਾਦ ’ਚ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਮਿ੍ਰਤਕ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਉਸਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ’ਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜਸਟਿਸ ਐੱਸ. ਅਬਦੁਲ ਨਜੀਰ ਤੇ ਜਸਟਿਸ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਮੁਰਾਰੀ ਦੀ ਬੈਂਚ ਨੇ ਆਪਣੇ 51 ਪੰਨਿਆਂ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ’ਚ ਇਹ ਗੱਲ ਕਹੀ ਹੈ। (Daughter Rights)
ਇਹ ਗੱਲ ਦਾ ਵੀ ਹੈ ਨਿਪਟਾਰਾ | Daughter Rights
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ’ਚ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਵੀ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ’ਤੇ ਧੀ ਨੂੰ ਜਾਇਦਾਦ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਵੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਾਰਸ ਦੀ ਗੈਰ-ਮੌਜੂਦਗੀ ’ਚ ਪਿਤਾ ਦੇ ਭਰਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਮਾਮਲੇ ’ਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਖੁਦ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂ ਵਿਰਾਸਤ ’ਚ ਮਿਲੀ ਜਾਇਦਾਦ ’ਤੇ ਵਿਧਵਾ ਜਾਂ ਬੇਟੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਪੁਰਾਣੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਹਿੰਦੂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ’ਚ ਸਗੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਿਆਂਇਕ ਫੈਸਲਿਆਂ ’ਚ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। (Daughter Rights)
ਬਿਨਾਂ ਵਸੀਅਤ ਦੇ ਮਰਨ ਵਾਲੀ ਹਿੰਦੂ ਔਰਤ ਦੀ ਮੌਤ ’ਤੇ ਕਿਸ ਦਾ ਹੱਕ ਹੋਵੇਗਾ?
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹਿੰਦੂ ਔਰਤ ਵਸੀਅਤ ਬਣਾਏ ਬਿਨਾਂ ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਮਾਂ ਤੋਂ ਵਿਰਾਸਤ ’ਚ ਮਿਲੀ ਜਾਇਦਾਦ। ਇਹ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਵਾਰਸਾਂ ਭਾਵ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜੋ ਜਾਇਦਾਦ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਜਾਂ ਸਹੁਰੇ ਤੋਂ ਵਿਰਾਸਤ ’ਚ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਦੇ ਵਾਰਸਾਂ ਭਾਵ ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੇ ਹੋਰਾਂ ਕੋਲ ਜਾਵੇਗੀ। ਬੈਂਚ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ’ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ 15 (2) ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦਾ ਮੂਲ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। (Daughter Rights)
ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਬੇਔਲਾਦ ਹਿੰਦੂ ਔਰਤ ਵਸੀਅਤ ਬਣਾਏ ਬਿਨਾਂ ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਅਸਲ ਸਰੋਤ ਭਾਵ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਵਿਰਾਸਤ ’ਚ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਮਦਰਾਸ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਖਿਲਾਫ ਦਾਇਰ ਅਪੀਲ ’ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਜਾਇਦਾਦ ’ਤੇ ਧੀਆਂ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸੇ ਹੀ ਟਾਈਟਲ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਕੇਸ ’ਚ ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ’ਚ ਜਾਇਦਾਦ ਇੱਕ ਪਿਤਾ ਦੀ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਇਦਾਦ ਸੀ, ਇਹ ਉਸਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਬਚੀ ਹੋਈ ਧੀ ਨੂੰ ਵਿਰਾਸਤ ’ਚ ਮਿਲੇਗੀ। (Daughter Rights)
