ਝੋਨੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ
ਝੋਨਾ ਇੱਕ ਅਨਾਜ ਹੈ ਜੋ ਗ੍ਰਾਮੀਨੇ ਦੇ ਘਾਹ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮਹਾਨ ਏਸ਼ੀਆਈ ਨਦੀਆਂ, ਗੰਗਾ, ਚਾਂਗ (ਯਾਂਗਤਜ਼ੀ), ਅਤੇ ਟਿਗਰਿਸ ਅਤੇ ਯੂਫੇਟਸ ਦੇ ਡੈਲਟਾ ਦਾ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਹੈ। (Paddy Farming) ਝੋਨੇ ਦਾ ਬੂਟਾ 2 ਤੋਂ 6 ਫੁੱਟ ਲੰਬਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੋਲ, ਸੰਯੁਕਤ ਤਣਾ, ਲੰਬੇ ਨੋਕਦਾਰ ਪੱਤੇ ਅਤੇ ਵੱਖਰੇ-ਵੱਖਰੇ ਡੰਠਲ ‘ਤੇ ਸੰਘਣੇ ਸਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਣ ਯੋਗ ਬੀਜ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਝੋਨਾ ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਮੁੱਖ ਖੁਰਾਕ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਖਪਤ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੇਂਦਰ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਹੈ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੇ ਢੰਗ ਖੇਤਰ ਦੂਜੇ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਵਾਢੀ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਹੱਥ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦਾ ਅਜੇ ਵੀ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਕਾਸ਼ਤ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕਮੀ ਆਈ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਟਾਈ ਤੱਕ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਅਜੇ ਵੀ ਝੋਨਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਾਢੀ ਲਈ ਬਲਦਾਂ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ।
ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਝੋਨਾ ਨੂੰ ਚੌਲਾਂ ਅਤੇ ਚੌਲਾਂ ਨਾਲ ਉਲਝਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕੀ ਇਹ ਹਾਲੇ ਵੀ ਭੂਰੇ ਪਤਵਾਰ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਝੋਨੇ ਦੇ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਜਾਂ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਪੈਡੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਹਿੱਸੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਿਯਮਤ ਰਸੋਈ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦੇ ਛਿਲਕੇ ਤੋਂ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਬਰੈਨ ਤੇਲ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਹੀ ਖੇਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਭਿਆਸਾਂ ਅਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਸਹੂਲਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋਵੇਗੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਹਾੜੀ ਅਤੇ ਸਾਉਣੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਹੀ ਖੇਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਭਿਆਸਾਂ ਅਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਸਹੂਲਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋਵੇਗੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਹਾੜੀ ਅਤੇ ਸਾਉਣੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਕਦੇ-ਕਦੇ ਸਾਲਾਨਾ, Organic paddy
ਝੋਨੇ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਮੁੱਲ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਲਾਭ: ਚਾਵਲ ਦੇ ਸਿਹਤ ਲਾਭ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਹਨ:
- ਚੌਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਊਰਜਾ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।
• ਚੌਲ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਮੁਕਤ ਭੋਜਨ ਹੈ
• ਚੌਲ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ
• ਚੌਲ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਸਹਾਇਕ ਹੈ
• ਚੌਲ ਚਮੜੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਮੱਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
• ਚੌਲ ਪੁਰਾਣੀ ਕਬਜ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
• ਰਾਈਸ ਬ੍ਰੈਨ ਆਇਲ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
• ਚੌਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ, ਖਣਿਜ ਅਤੇ ਫਾਈਬਰ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਆਮ ਨਾਮ:
ਚੌਲ (ਹਿੰਦੀ), ਬਿਆਮੂ (ਤੇਲਗੂ), ਪਚਾਰੀਸੀ (ਤਾਮਿਲ), ਪਚਾਰੀ (ਮਲਿਆਲਮ), ਅੱਕੀ (ਕੰਨੜ), ਚਾਲ (ਬੰਗਾਲੀ), ਤੰਦੁਲ (ਮਰਾਠੀ), ਠੰਦੋ (ਕੋਣਕਣੀ), ਚੌਲਾ (ਉੜੀਆ), ਚੌਲ (ਪੰਜਾਬੀ), ਚਾਵਲ (ਗੁਜਰਾਤੀ)।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਝੋਨਾ ਉਤਪਾਦਕ ਸੂਬੇ | (Dhaan ki Kheti)
ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੰਜਾਬ, ਬਿਹਾਰ, ਉੜੀਸਾ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਅਸਾਮ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਹਰਿਆਣਾ, ਕੇਰਲ।
ਝੋਨੇ ਦੀਆਂ ਸੁਧਰੀਆਂ/ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਕਿਸਮਾਂ:
ਝੋਨੇ ਦੀਆਂ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਦੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ, ਉੱਚ ਉਪਜ, ਰੋਗ ਰੋਧਕ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਖੇਤਰ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਲੱਭਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਕ ਬੀਜ ਨਿਰਮਾਤਾ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਮੌਸਮੀ ਲੋੜਾਂ:
ਝੋਨੇ ਨੂੰ ਉਚਾਈ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦੀਆਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ 3000 ਮੀਟਰ (ਦਰਅਸਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ) ਤੱਕ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਝੋਨਾ ਗਰਮ ਅਤੇ ਗਿੱਲੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਵਧਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਰਪੂਰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ, ਉੱਚ ਨਮੀ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਧੁੱਪ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਸਲ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਲੋੜੀਂਦਾ ਆਦਰਸ਼ ਤਾਪਮਾਨ 20 °C ਤੋਂ 40 °C ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਝੋਨੇ ਦੇ ਪੌਦੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ 42 °C ‘ਤੋ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ ਸਹਿਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ:
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਜਿਵੇਂ ਗਾਦ, ਦੋਮਟ ਅਤੇ ਬੱਜਰੀ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਤੇਜ਼ਾਬ ਅਤੇ ਖਾਰੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਡੂੰਘੀ ਉਪਜਾਊ (ਜੈਵਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ) ਮਿੱਟੀ ਜਾਂ ਦੁਮਟੀਆਂ ਮਿੱਟੀਆਂ ਜੋ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਗਾਦ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸੁੱਕਣ ‘ਤੇ ਤਰੇੜਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਨੂੰ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਫਸਲ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਆਦਰਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਰ: ਪ੍ਰਸਾਰ ਬੀਜ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਦੇ ਤਰੀਕੇ:
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਦੇ 4 ਤਰੀਕੇ ਹਨ
ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਵਿਧੀ: ਇਸ ਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਬੀਜ ਬੀਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵਿਧੀ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਢੁਕਵੀਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਮੀਨ ਉਪਜਾਊ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਸੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਧੀ ਹੋਰ ਬਿਜਾਈ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਝਾੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਡਰਿਲਿੰਗ ਵਿਧੀ: ਇਸ ਵਿਧੀ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਾਹੀ ਅਤੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ 2 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਜਾਈ ਵਿਧੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪੀਯ ਭਾਰਤ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹੈ।
ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਵਿਧੀ: ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਢੰਗ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਚੰਗੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਰਪੂਰ ਵਰਖਾ/ਸਿੰਚਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ’ਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਬੀਜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਬੀਜ ਉਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਲਵਾਈ ਲਈ ਪਨੀਰੀ ਪੁੱਟ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਹ 5 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ), ਤਾਂ ਇਹ ਪਨੀਰੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਧੀ ਲਈ ਭਾਰੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਝਾੜ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਤਰੀਕਾ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਜਾਪਾਨੀ ਵਿਧੀ: ਇਸ ਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਝਾੜ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਬੀਜ ਉੱਚੀਆਂ ਨਰਸਰੀ ਬੈੱਡਾਂ ‘ਤੇ ਬੀਜੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੂਟੇ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕ ਅਤੇ ਖਾਦ ਦਾ ਕੰਮ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਧੀ ਵੱਧ ਝਾੜ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਫਸਲਾਂ ਲਈ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਅਪਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਬੀਜ ਦੀ ਚੋਣ | Paddy ki Kheti (Agriculture)
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ, ਬੀਜ ਦੀ ਚੋਣ ਫਸਲ ਦਾ ਸਰਵੋਤਮ ਝਾੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਿਹਤਮੰਦ ਬੀਜ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੀਆ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ। ਗੁਣਵੱਤਾ ਲਈ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ:
• ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਬੀਜ ਢੁਕਵੀਂ ਸੁਧਰੀ ਉੱਚ ਉਪਜ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਗਾਉਣ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਹੈ।
• ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਬੀਜ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। • ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਬੀਜ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਿਪੱਕ, ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਮੋਟਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
• ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਬੀਜ ਉਮਰ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਜਾਂ ਖਰਾਬ ਸਟੋਰੇਜ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
• ਉੱਚ ਉਪਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਬੀਜ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਉਗਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਨੋਟ : ਖੇਤ ’ਚ ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ’ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਕਵਕ ਰੋਗ ਤੋਂ ਬੀਜ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੁਆਈ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੇਣ ਲਈ ਕਵਕਨਾਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਬੀਜ ਦਾ ਉਪਚਾਰ: (Paddy Farming)
ਝੋਨੇ ਦੇ ਬੀਜ ਨੂੰ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ 50 ਕਿਲੋ ਬੀਜ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਐਗਰੋਸਾਨ ਨਾਲ ਸੋਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਉੱਚ-ਉਪਜ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਝੋਨੇ ਨੂੰ ਗਿੱਲੇ ਸੇਰੇਸਨ (0.1%) ਦੇ ਘੋਲ ਵਿੱਚ 12 ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਭਿੱਜਣ ਲਈ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤ ਜਾਂ ਨਰਸਰੀ ਵਿੱਚ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਛਾਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁੱਕਾ ਲਵੋ ਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਪਨੀਰੀ ਲਈ ਬੀਜ ਲਵੋ।
ਜ਼ਮੀਨ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਬਿਜਾਈ। Paddy ki Kheti
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ‘ਸੁੱਕੇ’, ‘ਅਰਧ-ਸੁੱਕੇ’ ਅਤੇ ‘ਗਿੱਲੇ’ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਖੇਤੀ ਦੀਆਂ ਸੁੱਕੀਆਂ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਸੁੱਕੀਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਬਰਸਾਤ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਕ ਸਿੰਚਾਈ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਿੱਲੀ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਮੀਂਹ ਜਾਂ ਸਿੰਚਾਈ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਯਕੀਨੀ ਅਤੇ ਭਰਪੂਰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨਾਲ ਪੈਦਾਵਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਖੁਸ਼ਕ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਖੁਸ਼ਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ: ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ, ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਝੁਕਾਅ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਥੋੜੀ ਵਾਹੀ ਅਤੇ ਕਠੋਰਾਈ ਦੇ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 2 ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ 4 ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਰਾਬਰ ਵੰਡੀ ਗਈ ਫਾਰਮ ਯਾਰਡ ਰੂੜੀ (FMY)/ ਰੂੜੀ ਨਾਲ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਲੁਆਈ ਜਾਂ ਤਾਂ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਜਾਂ ਡ੍ਰਿਲਿੰਗ ਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲਾਈਨ ਬਿਜਾਈ ਨਾਲ ਨਦੀਨਾਂ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਡਰਿੱਲ ਬਿਜਾਈ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕਤਾਰ ਤੋਂ ਕਤਾਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 20 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ 25 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। (Agriculture)
- ਗਿੱਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ: ਇਸ ਖੇਤੀ ਵਿਧੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਹੁਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤ ਨੂੰ 3 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ 5 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੱਕ ਖੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਛੱਪੜ ਦੀ ਆਦਰਸ਼ ਡੂੰਘਾਈ 10 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ-ਦੁਮਟ ਵਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਇਕਸਾਰ ਵੰਡ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਝੋਨੇ ਦੇ ਪਨੀਰੀ ਉਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੁਆਈ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਝੋਨੇ ਦੇ ਬੂਟੇ ਮੁੱਖ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਝੇਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਬੀਜ ਦੀ ਦਰ: (Paddy Farming)
ਬੀਜ ਦੀ ਦਰ ਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਅਪਣਾਈ ਗਈ ਵਿਧੀ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਧੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਬੀਜ ਦੀ ਦਰ 90 ਤੋਂ 100 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਹੈ ਅਤੇ ਡਬਲਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਇਹ 70 ਤੋਂ 75 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਹੈ। ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਰੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਲਕੇ ਬੀਜ ਜੋ ਆਮ ਨਮਕ ਦੇ ਘੋਲ ‘ਤੇ ਤੈਰਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਬੀਜ ਦੀ ਦਰ ਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਅਪਣਾਈ ਗਈ ਵਿਧੀ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਧੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਬੀਜ ਦੀ ਦਰ 90 ਤੋਂ 100 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਹੈ ਅਤੇ ਡਬਲਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਇਹ 70 ਤੋਂ 75 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਹੈ। ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਰੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਲਕੇ ਬੀਜ ਜੋ ਆਮ ਨਮਕ ਦੇ ਘੋਲ ‘ਤੇ ਤੈਰਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਕੀੜੇ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ:
ਝੋਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿੰਚਾਈ: ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਬਣ ਜਾਣ ਕਾਰਨ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਤੁਪਕਾ ਸਿੰਚਾਈ ‘ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਧਿਐਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ SRI ਵਿਧੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ, 7 ਟਨ ਝੋਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਲਗਭਗ 120 ਤੋਂ 150 ਲੱਖ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਨੂੰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗਿੱਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਭਰਪੂਰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਾਢੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਘੱਟ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਕਾਰਜ: (Paddy Farming)
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ, ਮਕੈਨੀਕਲ ਜਾਂ ਹੱਥੀਂ ਨਦੀਨ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੀਜਣ ਤੋਂ 45 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਨੂੰ ਨਦੀਨਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰੱਖਣਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ। ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਪਰੇਅ, ਖੁਰਪੇ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਖਾਦ ਅਤੇ ਖਾਦ:
ਕਿਉਂਕਿ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਖਾਦ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਢੁਕਵੀਂ ਖਾਦ ਅਤੇ ਖਾਦਾਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। (Chawal ki Kheti)
• ਫਾਰਮ ਯਾਰਡ ਖਾਦ /ਖਾਦ: 10 ਤੋਂ 15 ਕੋਰਟਲੋਡ
• ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ: 100 ਤੋਂ 150 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ
• ਫਾਸਫੋਰਸ: 50 ਤੋਂ 60 ਕਿਲੋ ਪੀ 205/
• ਪੋਟਾਸ਼: 40 ਤੋਂ 50 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ/ਕੇ.ਓ
• ਜ਼ਿੰਕ ਸਲਫੇਟ: 25 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ/
• ਹਰੀਆਂ ਫਸਲਾਂ: ਸਨਈ, ਦੈਂਚਾ ਅਤੇ ਮੂੰਗ/
ਝੋਨੇ ਦੀ ਵਾਢੀ (Paddy Farming)
ਝੋਨੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ’ਚ ਅਨਾਜ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਝੋਨੇ ਦੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਵਾਢੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਦਾਣੇ ਪੱਕਣ ਦੀ ਦੇਰੀ ਪੜਾਅ ਇੱਕ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪੱਕਣ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਹੋਣ ਦੇ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਾਢੀ ਲਈ, ਅਗੇਤੀਆਂ ਜਾਂ ਦਰਮਿਆਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਲਈ ਬੂਰ ਆਉਣ ਤੋਂ 26 ਤੋਂ 30 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬੂਰ ਆਉਣ ਤੋਂ 36 ਤੋਂ 40 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਲੇਡ ਝੋਨੇ ਦੀ ਵਾਢੀ ਉਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਝੋਨੇ ਦੇ ਦਾਣੇ ਦੀ ਨਮੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ 20 ਤੋਂ 25% ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਿਹਤਰ ਵਸੂਲੀ ਲਈ ਸ਼ੈਡ ਹੇਠਾਂ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਸੁਕਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਉਪਜ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਭਿੰਨਤਾ, ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਕਿਸਮ, ਕਾਸ਼ਤ ਦੀ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਭਿਆਸਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਚੰਗੀ ਕਿਸਮ ਨਾਲ, ਔਸਤਨ 2500 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਝਾੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਝਾੜ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਫਸਲਾਂ ਬਰਬਾਦ ਹੋਣ ’ਤੇ ਹੌਸਲਾ ਨਾ ਹਾਰਨ ਕਿਸਾਨ, ਪੜ੍ਹੋ ਪੂਜਨੀਕ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਇਹ ਬਚਨ
