EPFO Pension : ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚਿੰਤਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਦੇ ਉਸ ਬਿੰਦੂ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਪੈਨਸ਼ਨ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਹਾਇਤਾ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਹੱਲ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਿਯਮਤ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ’ਚ ਜਾਣੀਏ।
ਇਹ ਖਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : IND vs ENG: ਹੁਣ ਤੇਂਦੁਲਕਰ-ਐਂਡਰਸਨ ਟਰਾਫੀ ਦੇ ਨਾਂਅ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਵੇਗੀ ਭਾਰਤ-ਇੰਗਲੈਂਡ ਟੈਸਟ ਸੀਰੀਜ਼
ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੇ ਉਦੇਸ਼ | EPFO Pension
ਕਰਮਚਾਰੀ ਭਵਿੱਖ ਨਿਧੀ ਸੰਗਠਨ ਨੇ 16 ਨਵੰਬਰ 1995 ਨੂੰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਗਠਿਤ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਤੇ ਯਕੀਨੀ ਆਮਦਨ ਦੇਣਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੁਢਾਪੇ ’ਚ ਵਿੱਤੀ ਅਸੁਰੱਖਿਆ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਣ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ, ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਸਮੇਂ ਤੇ ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਈਪੀਐੱਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਕੌਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ?
ਈਪੀਐੱਸ ਦਾ ਲਾਭ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਜੋ ਸੰਗਠਿਤ ਖੇਤਰ ’ਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਈਪੀਐੱਸ (ਕਰਮਚਾਰੀ ਭਵਿੱਖ ਨਿਧੀ) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਦਾ ਲਾਭ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਸ਼ਰਤਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ
- ਕੰਮ ਦੀ ਮਿਆਦ : ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ’ਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਈਪੀਐੱਫ ਖਾਤਾ : ਕਰਮਚਾਰੀ ਕੋਲ ਇੱਕ ਈਪੀਐੱਫ ਖਾਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ’ਚ ਉਸਨੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੋਵੇ।
- ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾਅਵਾ : ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ 58 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਕਮ ਕਢਵਾਉਣ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? | EPFO Pension
ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਰਕਮ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਤਨਖਾਹ ਤੇ ਕੰਮ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਗਣਨਾ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਫਾਰਮੂਲੇ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਮਾਸਿਕ ਪੈਨਸ਼ਨ : (ਪੈਨਸ਼ਨਯੋਗ ਤਨਖਾਹ ਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨਯੋਗ ਸੇਵਾ ਦੀ ਮਿਆਦ) / 70
- ਪੈਨਸ਼ਨਯੋਗ ਤਨਖਾਹ : ਪਿਛਲੇ 60 ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਔਸਤ ਤਨਖਾਹ।
- ਪੈਨਸ਼ਨਯੋਗ ਸੇਵਾ ਦੀ ਮਿਆਦ : ਕਰਮਚਾਰੀ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕੁੱਲ ਸੇਵਾ ਸਮਾਂ (ਸਾਲਾਂ ’ਚ)।
ਆਓ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਰਾਹੀਂ ਸਮਝੀਏ | EPFO Pension
ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ’ਚ 10 ਸਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਆਖਰੀ ਔਸਤ ਮਾਸਿਕ ਤਨਖਾਹ 15,000 ਰੁਪਏ ਸੀ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਇਸ ਫਾਰਮੂਲੇ ਨਾਲ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ
- ਪੈਨਸ਼ਨਯੋਗ ਤਨਖਾਹ : 15,000 ਰੁਪਏ
- ਪੈਨਸ਼ਨਯੋਗ ਸੇਵਾ ਅਵਧੀ : 10 ਸਾਲ
ਫਾਰਮੂਲੇ ’ਚ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਪਾ ਕੇ
ਮਾਸਿਕ ਪੈਨਸ਼ਨ : (15,000/10) / 70 : 2,142.85 ਰੁਪਏ
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਭਗ 2,143 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲੇਗੀ। ਇਹ ਪੈਨਸ਼ਨ 58 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ।
ਈਪੀਐੱਸ ਲਈ ਯੋਗਤ ਤੇ ਸ਼ਰਤਾਂ | EPFO Pension
ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਲਾਭ ਉਦੋਂ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਕੁਝ ਸ਼ਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ’ਚ ਸਮਝੀਏ
- ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਸੇਵਾ : ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਸੰਗਠਿਤ ਖੇਤਰ ’ਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਸਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਈਪੀਐੱਫ ਤਹਿਤ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਈਪੀਐੱਸ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋ।
- ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੈਨਸ਼ਨ : ਈਪੀਐੱਸ ਤਹਿਤ, ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 1,000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਰਕਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
- ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਉਮਰ : ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ 58 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਕੋਲ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਲਾਭ ਤੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਲੋੜ | EPFO Pension
- ਨਿਯਮਤ ਆਮਦਨ : ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਆਮਦਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।
- ਸਰਕਾਰੀ ਗਰੰਟੀ : ਈਪੀਐੱਸ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ।
- ਪਰਿਵਾਰਕ ਲਾਭ : ਜੇਕਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ, ਬੱਚੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੈਨਸ਼ਨ : ਹਾਲਾਂਕਿ ਈਪੀਐੱਸ ਤਹਿਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੈਨਸ਼ਨ 1,000 ਰੁਪਏ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ 7,500 ਰੁਪਏ ਕਰਨ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਪੈਨਸ਼ਨ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਸਮਰਥਨ ਹੈ।
ਈਪੀਐੱਸ ਤਹਿਤ ਪੈਨਸ਼ਨ ’ਚ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ | EPFO Pension
ਹਾਲਾਂਕਿ ਈਪੀਐੱਸ ਸਕੀਮ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਹਾਰਾ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ’ਚ ਕੁਝ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ
- ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ : ਇਸ ਵੇਲੇ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 1,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਰਕਮ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ 7,500 ਰੁਪਏ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਹਤਰ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕੇ।
- ਘੱਟ ਤਨਖਾਹ ਤੇ ਘੱਟ ਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਪੈਨਸ਼ਨ ਘੱਟ : ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਘੱਟ ਸੀ ਜਾਂ ਉਸਨੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ।
ਸਿੱਟਾ | EPFO Pension
ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਜਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਗਠਿਤ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ, ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਮਿਆਦ ਤੇ ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਰਕਮ ਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਸੀਮਾ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਝ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਈਪੀਐੱਫ ’ਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ’ਚ 10 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।
