Vertical Farming of Bitter Gourd : ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਕਿਸਾਨ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਅਮੀਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ? ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੁਣ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰਦੋਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪਿੱਛੇ ਖੇਤ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਬਾਰੇ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਰੇਲੇ ਲਈ ਖੇਤ ਕਿਵੇਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਮਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। (Bitter Gourd Farming)
ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਖੇਤ ’ਚ ਜਾਲ ਬਣਾ ਕੇ ਕੀਤੀ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਖੇਤੀ | Bitter Gourd Farming
ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਹਰਦੋਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ’ਚ ਜਾਲ ਲਾ ਕੇ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ’ਚ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਰਦੋਈ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿਰੂਜੌਰ ’ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸੰਦੀਪ ਵਰਮਾ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵੀ ਸਬਜੀਆਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਸਬਜੀਆਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਗਰਮੀਆਂ ਤੇ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ’ਚ ਕਾਫੀ ਮੁਨਾਫਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਹਫਤੇ ਵਿੱਚ ਹਰ 15 ਦਿਨ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਜੇਬ ’ਚ ਪੈਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। (Bitter Gourd Farming)
ਇਸ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਮੁਨਾਫਾ ਦੇਖ ਕੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ | Bitter Gourd Farming
ਕਿਸਾਨ ਸੰਦੀਪ ਵਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਫਸਲ ਦੇ ਚੰਗੇ ਝਾੜ ਲਈ 35 ਡਿਗਰੀ ਤੱਕ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਬਿਹਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬੀਜ ਦੇ ਕੁਆਲਿਟੀ ਉਗਣ ਲਈ 30 ਡਿਗਰੀ ਤੱਕ ਤਾਪਮਾਨ ਚੰਗਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਇਸ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕਮਾਈ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਹੁਣ ਉਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਫਸਲ ਉਗਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਫਾਇਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। (Bitter Gourd Farming)
ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਦਾ ਜਾਸੂਸੀ ਜਹਾਜ ਜੈਸਲਮੇਰ ਨੇੜੇ ਕ੍ਰੈਸ਼
ਇੱਕ ਵੇਲ ਤੋਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ 50 ਕਰੇਲੇ, 1 ਏਕੜ ’ਚ 50 ਕੁਇੰਟਲ ਝਾੜ | Bitter Gourd Farming
ਕਿਸਾਨ ਸੰਦੀਪ ਵਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਰੀਬ 2 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅਰਕਾ ਹਰਿਤ ਨਾਮਕ ਕਰੇਲੇ ਦਾ ਬੀਜ ਬੀਜ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਬੀਜ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਹਰ ਵੇਲ 50 ਦੇ ਕਰੀਬ ਫਲ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸੰਦੀਪ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਰਕਾ ਹਰੇ ਕਰੇਲੇ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲਾ ਕਰੇਲਾ ਬਹੁਤ ਲੰਬਾ ਤੇ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 1 ਏਕੜ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 50 ਕੁਇੰਟਲ ਕਰੇਲੇ ਦਾ ਚੰਗਾ ਝਾੜ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਰੇਲੇ ਦੇ ਫਲ ’ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੀਜ ਨਹੀਂ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਸਬਜੀ ਵਜੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੇਤ ਇਹ ਰੇਤਲੀ ਦੋਮਟ ਮਿੱਟੀ ’ਚ ਚੰਗੀ ਨਿਕਾਸੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇ ਨਾਲ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। (Bitter Gourd Farming)
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ’ਚ ਕਰੋ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ | Bitter Gourd Farming
ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਮਈ-ਜੂਨ ਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਨਵਰੀ-ਫਰਵਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਖੇਤ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ ਪਾ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਸ਼ਤਕਾਰ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਢਿੱਲੀ ਕਰ ਦਿਓ ਅਤੇ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਨਾਲੀਆਂ ਬਣਾਉ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਣਾਉਣ ਸਮੇਂ, ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖੇਤ ’ਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਮਿੱਟੀ ’ਚ ਡੂੰਘਾ ਦੱਬ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੀਜੋ ਬੀਜ | Bitter Gourd Farming
1 ਏਕੜ ਜਮੀਨ ’ਚ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ 600 ਗ੍ਰਾਮ ਬੀਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2 ਤੋਂ 3 ਇੰਚ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ’ਚ ਬੀਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਡਰੇਨ ਤੋਂ ਡਰੇਨ ਤੱਕ ਦੀ ਦੂਰੀ ਲਗਭਗ 2 ਮੀਟਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਲਗਭਗ 70 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ। ਵੇਲ ਦੇ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਢੱਕਣ ’ਤੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਕਰੇਲੇ ਦੇ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈ ਕੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਲਾਗਤ ਦਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ 10 ਗੁਣਾ ਮੁਨਾਫਾ | Bitter Gourd Farming
ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 1 ਏਕੜ ਖੇਤ ਦੀ ਕੀਮਤ 30 ਹਜਾਰ ਰੁਪਏ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੈ ਤੇ ਚੰਗੇ ਮੁਨਾਫੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ 3 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਕਰੀਬ ਮੁਨਾਫਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰਦੋਈ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਾਗਬਾਨੀ ਅਫਸਰ ਸੁਰੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ’ਚ ਕਿਸਾਨ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਕੇ ਕਾਫੀ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਸਬੰਧੀ ਚੰਗੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚੰਗੇ ਬੀਜ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਨਿਰੀਖਣ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਦੀਨਾਂ ਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਸਬੰਧੀ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੁਰੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਲਖਨਊ, ਕਾਨਪੁਰ, ਸ਼ਾਹਜਹਾਂਪੁਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰਦੋਈ ਦਾ ਕਰੇਲਾ ਦਿੱਲੀ, ਮੱਧ-ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੇ ਬਿਹਾਰ ਨੂੰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਰੇਲੇ ਦੀ ਫਸਲ ਦਾ ਵਾਜਬ ਭਾਅ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ (Bitter Gourd Farming)
