ਬਦਲਦੇ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਬਦਲਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। (Healthy life) ਕਰੋਨਾ ਦੇ ਦੌਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧੇਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਏ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲਗਭਗ ਅੱਸੀ ਫੀਸਦੀ ਲੋਕ ਇਸ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ, ਤੁਸੀਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਉਪਚਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋਗੇ।
ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਉਪਚਾਰ |Healthy life
ਆਯੁਰਵੇਦ ਬਣਿਆ ਹੈ ਆਯੂ :+ ਵੇਦ। ਆਯੂ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਵੇਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਵਿਗਿਆਨ। ਜੀਵਨ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਉਣ ਦਾ ਗਿਆਨ। ਧਨਵੰਤਰੀ ਨੂੰ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਾ ਭਗਵਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 2016 ਤੋਂ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਧਨਤੇਰਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਧਨਵੰਤਰੀ ਜਯੰਤੀ ਵੀ ਹੈ।
ਇਹ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੈ। ਹੱਡ ਚੀਰਵੀਂ ਠੰਢ, ਵਰ੍ਹਦਾ ਮੌਨਸੂਨ ਜਾਂ ਚਿਪਕਦੀ ਗਰਮੀ, ਬਦਲਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਭਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਭਰਪੂਰ ਭੋਜਨ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਯੂਸ਼ ਵਿਭਾਗ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਚਮਹਾਭੂਤ ਭਾਵ ਪੰਜ ਤੱਤ ਹਨ-
- ਪਾਣੀ
- ਧਰਤੀ
- ਹਵਾ
- ਅਸਮਾਨ
- ਅੱਗ
ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਅਤਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚਰਕ ਸੰਹਿਤਾ, ਜੋ ਕੀ ਆਚਾਰੀਆ ਚਾਰਕ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਤਮ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਲਈ ਭੋਜਨ, ਸਵੱਛਤਾ, ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਉਪਾਅ ਆਦਿ ਦਾ ਵਰਨਣ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉਥੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ 10 ਸਟੈਪਸ ‘ਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਦੇ ਲੁਕਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਪਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸਾਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ।
Healthy life
- ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉੱਠੋ
- ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਪੀਓ
- ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ
- ਤੇਲ ਮਾਲਿਸ਼ ਅਤੇ ਚੰਪੀ
- ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਯੋਗਾ
- ਇਸ਼ਨਾਨ
- ਧਿਆਨ
- ਭੋਜਨ
- ਤੁਰਨਾ
- ਪਿਆਰੀ ਜਿਹੀ ਨੀਂਦ
ਆਓ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
1. ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉੱਠੋ: Healthy life
ਸ਼ਾਸ਼ਤਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ
ਵਰਣ ਕੀਰ੍ਤਿਮ ਮਤਿਂ ਲਕਸ਼ਮੀ ਵਿਦਨਿੰਤ ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮੁਹੁਰਤੇ ਸੰਜਾਗ੍ਰਾਜਿਛ ਜਾਂ ਪੰਕਜ ਯਥਾ ।।
ਭਾਵ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਬ੍ਰਹਮਾ ਮੁਹੂਰਤ ਵਿੱਚ ਜਾਗਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ, ਬੁੱਧੀ, ਧਨ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਆਦਿ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਮਲ ਵਰਗਾ ਸਰੀਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਬ੍ਰਹਮਾ ਮੁਹੂਰਤ ਵਿੱਚ ਜਾਗਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਪਹਿਲਾਂ ਉੱਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਾਤਵਿਕ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋਗੇ। ਜੇਕਰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਰਨ ਤੁਹਾਡੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਊਰਜਾ ਦੇ ਧਨੀ ਬਣ ਜਾਓਗੇ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੜ੍ਹਦੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਨਾਲ ਤ੍ਰਾਟਕ ਕ੍ਰਿਆ (ਇਕ ਯੋਗਿਕ ਕਿਰਿਆ/ਮੁਦਰਾ) ਕਰਨ ਨਾਲ ਅੱਧਾ ਸੀਸੀ, ਮਾਈਗ੍ਰੇਨ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਦੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਿੱਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕਰੋ।
2. ਭਰਪੂਰ ਪਾਣੀ ਪੀਓ: Healthy life
ਉੱਠਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਇੱਕ ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੀਓ। ਪਾਣੀ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਪੇਟ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੱਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਦੱਸਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਪਾਣੀ ਉਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਸਮੇਂ ਹਰ ਥਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਪੇਟ ਸਾਫ਼ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਪਾਣੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ। ਹਾਂ, ਪਾਣੀ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਡੀਟੌਕਸਰ ਹੈ।
ਸਵੇਰੇ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਰੋਗੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਤਾਂ ਕੋਸੇ ਪਾਣੀ ‘ਚ ਸ਼ਹਿਦ ਨੂੰ ਵੀ ਪੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਘੁੱਟ ਘੁੱਟ ਕਰਕੇ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ‘ਚ ਕਦੇ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਇਕ ਦਮ ਨਾ ਪੀਓ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਸਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਘੜੇ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚ ਰਾਤ ਭਰ ਪਾਣੀ ਰੱਖ ਕੇ ਸਵੇਰੇ ਪੀਓ। ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋਗੇ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
3. ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ: Healthy life
ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਰੀਰ ਲਈ ਉਸ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਸਹੀ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਲਈ ਨਿੰਮ ਦੀ ਛਾਲ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦਾ ਜਿਕਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਫਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਿੰਮ ਸਾਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਨੂੰ ਵੀ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦੀਆਂ ਲਾਲ ਕਲੀਆਂ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਪੇਟ ਚਬਾਉਣ ਨਾਲ ਖੂਨ ਸ਼ੁੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਚਰਚਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਸਮਾਂ ਮੰਗਦੀ ਹੈ।
ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਲਈ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਨਿੰਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਬੂਲ ਅਤੇ ਮਲੱਠੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰੁਟੀਨ ਵਿੱਚ ਨਿੰਮ ਦਾਤੁਨ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਨਿੰਮ ਦਾਤੁਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ, ਤੁਸੀਂ ਨਿੰਮ ਦਾਤੁਨ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਵੀ ਆਰਡਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਫਰਿੱਜ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸਾਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਉਪਾਅ ਅਪਣਾਓ। ਅਮਰੂਦ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਉਬਾਲੋ ਅਤੇ ਕੁਰਲੀ ਕਰੋ। ਜਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ, ਅਮਰੂਦ ਦੀਆਂ ਨਰਮ ਪੱਤੀਆਂ ਨੂੰ ਚਬਾਓ। ਅਮਰੂਦ ਖਾਣ ਨਾਲ ਦੰਦ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
4. ਤੇਲ ਮਾਲਿਸ਼ ਅਤੇ ਚੰਪੀ: Healthy life
ਰੁਟੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਤੇਲ ਨਾਲ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰੋ। ਤੁਸੀਂ ਸਰ੍ਹੋਂ ਜਾਂ ਤਿਲਾਂ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜੋ ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਗਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਦੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਦੇ ਆਸਾਨ ਤਰੀਕੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਸਿਰ ਦੀ ਮਸਾਜ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇਗਾ।
ਅੱਜ ਦੇ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਮੋਬਾਈਲ, ਲੈਪਟਾਪ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਨ ਅਤੇ ਮੱਥੇ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਸਾਡੀ ਦਾਦੀ ਸਾਨੂੰ ਮਸਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਲਈ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਘਰੇਲੂ ਨੁਸਖੇ ਸਿੱਖਦੇ ਹਾਂ। ਤੁਸੀਂ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਬਟਨ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਚਮੜੀ ਦੀ ਚਮਕ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਬਦਬੂ ਵੀ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਮ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਆਕਾਰ ‘ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
5. ਯੋਗਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ: Healthy life
ਮਾਲਿਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਆਸਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਯੋਗਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰੋ। ਯੋਗਾ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਸਰਤ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਲਈ ਯੋਗਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰੋ। ਤੁਸੀਂ ਦਿਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬਿਹਤਰ ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕੋਗੇ। ਸਧਾਰਨ ਕਸਰਤ ਜਾਂ ਯੋਗਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਅਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਭੂਮੀ ਯੋਗ ਦੀ ਜਨਮਦਾਤਾ ਹੈ। ਸੂਖਮ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ, ਤੁਸੀਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਸਾਨ ਯੋਗ ਆਸਣਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ। Healthy life
ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਨਾ ਰਹੋ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸੱਟ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਯੋਗਾ ਸਿੱਖਣ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਯੋਗਾ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਯੋਗ ਟਰੇਨਰ ਤੋਂ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਕੇ ਸਧਾਰਨ ਯੋਗਾ ਆਸਣ ਵੀ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸੂਰਜ ਨਮਸਕਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਗੂਗਲ ’ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੋਜਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਯੋਗ ਆਸਣ ਹੈ। ਸਵੇਰ ਦਾ ਸਮਾਂ ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਯੋਗਾ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਯੋਗਾ ਖਾਲੀ ਪੇਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਯੋਗਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਡੇਢ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਝ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਯੋਗਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੁਝ ਖਾਓ। ਅਸੀਂ ਫਿਰ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇਵਾਂਗੇ।
6. ਇਸ਼ਨਾਨ: Healthy life
ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਉਪਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹਾਉਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਨਿਯਮਤ ਇਸ਼ਨਾਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਊਰਜਾਵਾਨ ਅਤੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ਼ਨਾਨ ਸਾਡੀਆਂ ਪੰਜ ਇੰਦਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੇ ਚੰਗੇ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਜਾਂ ਕੈਮੀਕਲ ਮੁਕਤ ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਨਹਾਉਣਾ ਆਦਰਸ਼ ਹੈ। ਸਰੀਰਕ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇਹ ਕਿਰਿਆ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਾਜ਼ਗੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗੀ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤੁਸੀਂ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਕੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਇਸ ’ਚ ਇਹ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਣਗੁਣੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਭੁੱਖ ਵੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨੀਂਦ ਵੀ ਚੰਗੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਥਾਵਂ ’ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਹਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੁਣਦੇ ਹੋਵੋਗੇ ਪਰੰਤੂ ਆਯੂਰਵੇਦ ਅਨੁਸਾਰ ਸਵੇਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਹਾਉਣਾ ਸਹੀ ਹੈ। ਨਹਾਉਣ ਆਦਿ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਫ ਕੱਪਡ਼ੇ ਪਾਓ। ਕੱਪ਼ਡ਼ੇ ਵੀ ਮੌਸਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਕਾਟਨ ਸਭ ਤੋਂ ਸਹੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੱਪਡ਼ੇ ਥੋੜੇ ਢਿੱਲੇ ਤੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
7. ਧਿਆਨ: Healthy life
ਧਿਆਨ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਪੌਰਾਣਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਧਿਆਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਮੈ਼ਡੀਟੇਸ਼ਨ ਵੀਹ ਮਿੰਟ ਲਈ ਕਰੋ। ਇਹ ਲਾਭਦਾਇਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ. ਜੋ ਲੋਕ ਸਵੱਛ ਸਰੀਰ ਵਾਲੇ ਸ਼ੁੱਧ ਮਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਉਹ ਧਿਆਨ ਦੀ ਉੱਤਮਤਾ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਵੇਰ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸਹੀ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ਼ਨਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੁਸੀਂ ਭਗਵਾਨ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰੋ।
ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਉਪਾਸਨਾ ਦੁਆਰਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲੇਗੀ। ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਸਾਫ਼ ਆਸਨ ‘ਤੇ ਦੀਵਾ ਜਗਾ ਕੇ ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਸਾਧਨਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰੋਗੇ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਨਾਸਤਿਕ ਹੋ ਤਾਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਧਿਆਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਸਾਦਗੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਮਨਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਰੁਟੀਨ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ।
8. ਭੋਜਨ: Healthy life
ਭੋਜਨ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਉਪਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਤ੍ਰਿਦੋਸ਼ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਤ੍ਰਿਦੋਸ਼ ਅਰਥਾਤ ਵਾਤ, ਪਿੱਤ ਅਤੇ ਕਫ। ਜੇਕਰ ਖੁਰਾਕ ਸਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਯੁਕਤਹਾਰ ਵਿਹਾਰਸਯ ਵਿਧੀ ਅਪਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਯੁਕਤਹਾਰ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੱਤ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਹੀ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਵਿਟਾਮਿਨ, ਖਣਿਜ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ, ਚਰਬੀ ਆਦਿ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਰਦੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ’ਚ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ..
- ਮੌਸਮੀ ਫਲ
- ਹਲਦੀ ਦਾ ਦੁੱਧ
- ਤਿਲ ਗੁੜ
- ਗਰਮ ਮਸਾਲਾ
- ਅਦਰਕ ਲਸਣ
- ਆਂਵਲਾ
ਇਸ ਨੂੰ ਡਾਈਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਓ।
ਰਿਸ਼ੀ ਚਯਵਨਾ ਜਿਸਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਚਯਵਨਪ੍ਰਾਸ਼ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਦਵਾਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਂਵਲਾ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਪਚਣਯੋਗ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਮਨ, ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਸ਼ੁਕਰਾਨੇ ਨਾਲ ਲਓ।
9. ਸੈਰ ਕਰੋ: Healthy life
ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਸੈਰ ਕਰਨਾ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵਿਹਾਰ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਹੈ। ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਸੈਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਪਚਣ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੈਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋਗੇ। ਸੈਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੱਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 20 ਮਿੰਟ ਦੀ ਸੈਰ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਚੰਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸੈਰ ਕਰਕੇ, ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਦੇਰ ਲਈ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਵਿਹਾਰਕ ਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਜੋ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
10 ਨੀਂਦ: Healthy life
ਸੈਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲੈਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਔਸਤਨ 6 ਤੋਂ 8 ਘੰਟੇ ਦੀ ਨੀਂਦ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉਂਜ ਤਾਂ ਹਰ ਉਮਰ ਅਤੇ ਪੜਾਅ ਲਈ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਸਮੇਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਨੀਂਦ ਲਈ ਜ਼ੂਰਰੀ ਗੱਲਾਂ
- ਬਿਸਤਰਾ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ.
- ਸਿਰਫ਼ ਪਤਲੇ ਸਿਰਹਾਣੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
- ਮੌਸਮ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਚਾਦਰ ਜਾਂ ਰਜਾਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
- ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਨਾ ਸੌਂਵੋ।
- ਰੋਸ਼ਨੀ ਮੱਧਮ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
- ਕੱਪੜੇ ਸੂਤੀ ਅਤੇ ਢਿੱਲੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਸਿੱਟਾ – Healthy life
ਆਯੁਰਵੇਦ ਭਾਰਤੀ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਾ ਅਰਥ
- ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰੱਖੋ
- ਰੋਗਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨਾ
- ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਭਾਵ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾਉਣਾ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਆਯੁਰਵੇਦ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਯੂਡੋ-ਵਿਗਿਆਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਲਈ, ਇਹ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਡਾਕਟਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਇਲਾਜ ਲੈਣ ਦਾ ਕੋਈ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਰੋਗ ਮੁਕਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਉਪਚਾਰ ਅਪਣਾਓ।
ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤਕ ਸਲੋਕ –
ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ
ਅਤੁਰਸ੍ਯ ਵਿਕਾਰ ਪ੍ਰਸ਼ਮਨੰ ਚ: ll
ਭਾਵ – ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਰੋਗੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਬਣਾਉਣਾ। Healthy life
ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ Facebook ਅਤੇ Twitter,Instagram, Linkedin , YouTube‘ਤੇ ਫਾਲੋ ਕਰੋ