ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਬੰਧੀ ਹਾਲ ਹੀ ’ਚ ਆਈ ਰਿਪੋਰਟ ਡਰਾਉਣ ਵਾਲੀ ਹੈ
ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਬੰਧੀ ਹਾਲ ਹੀ ’ਚ ਆਈ ਰਿਪੋਰਟ ਡਰਾਉਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਯੂਨੀਸੇਫ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈਲਥ ਇਫੈਕਟਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ (ਏਈਆਈ) ਦੀ ਸਟੇਟ ਆਫ਼ ਦ ਗਲੋਬਲ ਏਅਰ-2024 ਰਿਪੋਰਟ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਉਪਾਅ ਕਰਨ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ’ਚ 2021 ’ਚ 5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਕਰੀਬ 1.6 ਲੱਖ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਜਾਨ ਗਵਾਉਣੀ ਪਈ ਹੈਸਾਡੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਵੱਡੇ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ, ਛੋਟੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ, ਵਾਹਨਾਂ, ਇੱਟਾਂ ਵਾਲੇ ਭੱਠਿਆਂ ਆਦਿ ਕਾਰਨ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। (Air Pollution)
ਕੋਈ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਇਸ ਤੋਂ ਅਛੂਤਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਤਾਂ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹਨ ਪਰ ਜੋ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਣਦੇਖਿਆ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮਾੜੇ ਅਸਰਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚੇ ਤਾਂ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਕਿ ਆਖਰ ਹੋ ਕੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਬਿਮਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ’ਚ ਹੀ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ’ਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਨਮ, ਘੱਟ ਵਜ਼ਨ, ਅਸਥਮਾ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਬੰਧੀ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਅਸਰ ਕਾਰਨ ਹੀ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। (Air Pollution)
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : NEET Exam 2024: ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਹਾਲ ਹੋਵੇ
ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ’ਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਸਾਰ ਦੇ 10 ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਭਾਰਤ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ ਦੇਸ਼ ਦੇ 83 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਹਵਾ ਵਰਲਡ ਹੈਲਥ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ ਦੀ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਗਾਈਡਲਾਈਨ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਖਰਾਬ ਹੈ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ’ਚ ਸਾਲ 2021 ’ਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ 80 ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਹੈ, ਇਸ ’ਚ ਭਾਰਤ ’ਚ 21 ਲੱਖ ਅਤੇ ਚੀਨ ’ਚ 23 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਇਹ ਬੇਹੱਦ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। (Air Pollution)
ਵਧਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਹੋ ਰਿਹਾ ਜਾਨਲੇਵਾ ਸਾਬਤ
ਕਿ ਵਧਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਜਾਨਲੇਵਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸਾਲ 2021 ’ਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰਤੀ ਬੱਚੇ ਹੋਏ ਹਨ ਸਾਲ 2021 ’ਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ’ਚ 169,400 ਬੱਚੇ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ’ਚ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਦੇ ਗਰਭ ’ਚ ਹੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਸਿਹਤ ’ਤੇ ਅਸਰ ਜੀਵਨ ਭਰ ਝੱਲਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਨਮ ਲੈਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਘਟ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਮਾ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ’ਚ ਨਵਜੰਮੇ ਸ਼ਿਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ 20 ਫੀਸਦੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲੇ ਘੱਟ ਵਜ਼ਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਨਮ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ’ਚ ਤਕਲੀਫ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ’ਚ ਤਕਲੀਫ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਝੱਲਣੀਆਂ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਬੇਹੱਦ ਮਹਿੰਗਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਤੇ ਪੂਰੇ ਸਮਾਜ ’ਤੇ ਬੋਝ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਯੂਨੀਸੇਫ ਅਨੁਸਾਰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਗਰੀਬੀ ’ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਰੂਪ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇਵਕਤੀ ਮੌਤਾਂ ਲਈ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਗਰੀਬੀ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣਕਾਰੀ ਈਂਧਨ ਅਤੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਨ ਜੋ ਘਰ ਅੰਦਰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। (Air Pollution)
ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਯੂਨੀਸੇਫ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਈ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤੇ ਹਨ
ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ, ਕਾਰਖਾਨੇ ਅਤੇ ਰੁੱਝੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਬਾਹਰੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖਰਾਬ ਸਰੋਤ ਅਕਸਰ ਗਰੀਬ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਸਥਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਘੱਟ-ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀਆਂ ਰਿਹਾਇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਅਸਥਾਈ ਬਸਤੀਆਂ ’ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਯੂਨੀਸੇਫ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਈ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਯੂਨੀਸੇਫ ਦੇ ਸੁਝਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ’ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਅੰਦਰ ਹੀ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਵੀ ਪਵੇ। (Air Pollution)
ਫਿਲਟਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਿੱਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਾਸਕ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਿਲਟਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਿੱਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਾਸਕ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਘਰ ’ਚ ਖਿੜਕੀ ਅਤੇ ਏਅਰ ਫਿਲਟਰ ਲਾਓ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ, ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ, ਘਰ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਲਈ ਸਵੱਛ ਈਂਧਨ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ, ਈ ਅਤੇ ਓਮੇਗਾ-3 ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੀਣਯੋਗ ਪਦਾਰਥ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਓ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਲਵਾਯੂ ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਟੀਚਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਨ, ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਵੱਛ ਸਾਧਨਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਫਾਇਤੀ, ਸਵੱਛ ਈਂਧਨ ਬਦਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਤੇ ਸਵੱਛ। ਕੁਸ਼ਲ ਊਰਜਾ ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ’ਚ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਨਿਕਾਸੀ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਰਗੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣੇ ਹੋਣਗੇ। (Air Pollution)
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੌਦੇ ਲਾ ਕੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣੇ ਹੋਣਗੇ, ਉੱਥੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਲਈ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਇਕਾਈਆਂ ’ਤੇ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਕੱਸਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਇਸ ਦੀ ਘਾਟ ’ਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਦਾ ਹੀ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਇਸ ਦੇ ਮਾੜੇ ਨਤੀਜੇ ਭੁਗਤਣ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਣਗੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਯਤਨ ਕਰਨੇ ਹੋਣਗੇ ਇਸ ’ਚ ਵੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾਉਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਤੇ ਇਲਾਜ ’ਚ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੀਆਂ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਮੌਤਾਂ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣੇ ਹੋਣਗੇ। (Air Pollution)
ਅਮਰਪਾਲ ਵਰਮਾ
