Nobel Prize 2025: ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਹਨ-ਕਦੇ ਆਪਣੀ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਨੀਤੀਗਤ ਫੈਸਲਿਆਂ ਲਈ ਤੇ ਕਦੇ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨਾਲ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂਅ ਫਿਰ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਇਆ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਨਾਲੋਂ ਨਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਰਚਾ ਹੋਈ। ਪਰ ਇਹ ਘਟਨਾ ਟਰੰਪ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਹੈ – ਕਿ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਮਰਤਾ, ਹਮਦਰਦੀ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਸੱਚੀ ਸਮਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਇਹ ਖਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Jalalabad News: ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਲਵਾਈਆਂ ਰੇਹੜੀਆਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਚੁੱਕਣ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਰੋਹ ਹੋਰ ਭਖਿਆ
ਟਰੰਪ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਰਾਜਦੂਤ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੇ ਅੱਠ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ—ਚਾਹੇ ਇਹ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਮੁੱਦਾ ਹੋਵੇ, ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਹਮਾਸ ਵਰਗੀਆਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀਆਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਠਿਨਾਈਆਂ। ਪਰ ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਤੱਕ ਸਥਾਈ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਥਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਅਤਿਕਥਨੀ ਕਹਿਣਾ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ’ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਉਹ ਮੁੱਲ ਹੈ ਜੋ ਨੋਬਲ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੀ ਆਗੂ ਮਾਰੀਆ ਕੋਰੀਨਾ ਮਚਾਡੋ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ। ਮਾਰੀਆ ਕੋਰੀਨਾ ਮਚਾਡੋ ਨੂੰ 2025 ਦਾ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਬਹਾਲੀ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਤੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਵਿਰੁੱਧ ਅਹਿੰਸਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨਾ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਬਣਾਇਆ। ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ, ਜੇਲ੍ਹ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਬਾਵਜ਼ੂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿੜ ਰਹੀ। Nobel Prize 2025
ਨਾਰਵੇਜਿਅਨ ਨੋਬਲ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿੰਮਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਦੱਸਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਵੰਡੀ ਹੋਈ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਕੀਤਾ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦ ਜਾਈ। ਉਸ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੇ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸੱਚੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਡਰ ਤੋਂ ਨਹੀਂ, ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਦਾਹਰਨ ਟਰੰਪ ਸਮੇਤ ਵਿਸ਼ਵ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮੰਨਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਅਰਥ ਸਿਰਫ਼ ਜੰਗ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਨਿਆਂ ਤੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਵੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਉੱਥੇ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗੱਲਬਾਤ, ਸਮਾਨਤਾ ਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋਵੇ। ਮਾਰੀਆ ਕੋਰੀਨਾ ਮਚਾਡੋ ਦਾ ਜੀਵਨ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਤੰਤਰ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸਮਝਣੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। Nobel Prize 2025
ਹਰੇਕ ਮਹਾਨ ਆਗੂ ਚਾਹੇਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਸਨਮਾਨ ਪਾਉਣ ਦੇ ਇਹ ਸਫ਼ਰ ਵਿੱਚ ਨਿਮਰਤਾ ਤੇ ਆਤਮ-ਨਿਰੀਖਣ ਵਿਚੋਂ ਹੋ ਕੇ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਨੋਬਲ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਲਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ’ਚ ਭਾਵੇਂ ਕੁਝ ਜੰਗਬੰਦੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਣ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨਾਂ ਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਅਕਸਰ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ, ਟਕਰਾਅ ਅਤੇ ਸੁਆਰਥ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਸੱਚੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਹੈ।
ਇਹ 1901 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਲਫਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਇਨਾਮ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਗਿਆਨ, ਸਾਹਿਤ, ਦਵਾਈ, ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਨਾਰਵੇ ਦੀ ਸੰਸਦ ਵੱਲੋਂ ਚੁਣੀ ਗਈ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਓਸਲੋ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਚਿਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। Nobel Prize 2025
ਇਸ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ, ਇੱਕ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਗਮਾ ਤੇ ਲਗਭਗ 11 ਮਿਲੀਅਨ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਕ੍ਰੋਨਾ (ਲਗਭਗ 10 ਕਰੋੜ) ਦੀ ਰਕਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਹੋਏ ਹਨ ਜਦੋਂ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਨਾਂਅ ਵੀ ਚਰਚਾ ‘ਚ ਆਏ ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ 1939 ਵਿੱਚ ਐਡੋਲਫ ਹਿਟਲਰ ਨੂੰ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਵਿਅੰਗਮਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇਵਿਲ ਚੈਂਬਰਲੇਨ ਦੀ ਅਖੌਤੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨੀਤੀ ’ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਅੰਗਮਈ ਟਿੱਪਣੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। Nobel Prize 2025
ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਕਦੇ ਵੀ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਜੋ ਹਿੰਸਾ, ਵੰਡ ਤੇ ਨਫ਼ਰਤ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਗੱਲ ਟਰੰਪ ਲਈ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੇ ਅਕਸਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਅਪਣਾਈਆਂ, ਜੋ ਵੰਡ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਸਨ – ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੰਚਾਂ ’ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਹਮਲਾਵਰ ਵਿਵਹਾਰ। ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਟਰੰਪ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਦਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਉਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਆਪਣੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਸੱਚੇ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਾਰਵੇ ਦੀ ਨੋਬਲ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਨੀਨਾ ਗ੍ਰੇਗਰ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਗਾਜ਼ਾ ਜੰਗਬੰਦੀ ਵਰਗੇ ਕਦਮ ਸਥਾਈ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। Nobel Prize 2025
ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਟਰੰਪ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹੰਕਾਰ, ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹਨ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਉਚਿਤ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਸਨਮਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਾਰੀਆ ਕੋਰੀਨਾ ਮਚਾਡੋ ਨੇ ਆਪਣੀ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸੱਚੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤਲਵਾਰਾਂ ਜਾਂ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸੱਚੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੀ ਉਹ ਸਬਕ ਹੈ ਜੋ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਅਤੇ ਉਸ ਵਰਗੇ ਸਾਰੇ ਆਗੂਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਕੀਮਤੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ – ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਇੱਕ ਟੁੱਟਿਆ ਹੋਇਆ ਸੁਫਨਾ ਵੀ ਆਤਮ-ਚਿੰਤਨ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁੰਦਰ ਮੌਕਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਇਹ ਲੇਖਕ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ)
ਰਿਤੁਪਰਨ ਦਵੇ
