Poshan Abhiyaan 2025: 2018 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਇ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਮੂਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਪੋਸ਼ਣ ਮੁਹਿੰਮ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਵਿਕਸਤ ਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਥੰਮ੍ਹ ਵੀ ਹੈ। ‘ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ’2047’ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿੱਚ, ਪੋਸ਼ਣ ਅਭਿਆਨ ਇੱਕ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਸਿਧਾਂਤ ਵਜੋਂ ਉਭਰਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੋਸ਼ਣ ਮਿਲੇ।
ਇਹ ਖਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Punjab News: ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਾਹਤ ਪੈਕੇਜ ਜਾਰੀ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਸੌਪਿਆ ਮੰਗ-ਪੱਤਰ
ਹਰ ਮਾਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਨੂੰ ਵਧਣ-ਫੁੱਲਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇ। ਸਹੀ ਪੋਸ਼ਣ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਜੀਵਨ-ਰੱਖਿਅਕ ਸਾਧਨ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮਾਰਗ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਢੁਕਵਾਂ ਪੋਸ਼ਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਸ ਨੂੰ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੋਸ਼ਣ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ‘ਮਿਸ਼ਨ ਸਕਸ਼ਮ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ 2.0’ ਰਾਹੀਂ ਬੱਚਿਆਂ, ਨੌਜਵਾਨ ਕੁੜੀਆਂ, ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਸਬੰਧੀ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਤਾਲਮੇਲ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਿਧੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 1.4 ਮਿਲੀਅਨ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਕੇਂਦਰ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹਨ, ਜੋ ਲਗਭਗ 100 ਮਿਲੀਅਨ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ 2.3 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੌਜਵਾਨ ਕੁੜੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਪਰ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹਨ। ‘ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਭੋਜਨ’ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 80 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ’ਚ ਸੁਧਾਰ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਪੂਰਕ ਪੋਸ਼ਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਹਿਤ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਾ ਪਕਾਇਆ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਘਰ ਲਿਜਾਣ ਵਾਲਾ ਰਾਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। Poshan Abhiyaan 2025
ਇਹ ਪਹਿਲ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੇ ਖੁਰਾਕ ਭੱਤੇ ਅਤੇ ਔਸਤ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਖਾਣੇ ਵਿਚਲੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ, ਮੌਸਮੀ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥਾਂ ਜਿਵੇਂ ਜਵਾਰ, ਬਾਜਰਾ, ਰਾਗੀ, ਕੁੱਟੂ ਆਦਿ ਜਿਹੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਕੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਵਧਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਊਰਜਾ ਮਿਲੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਟੰਟਿੰਗ ਅਤੇ ਬਰਬਾਦੀ ਵਰਗੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਹੁਣ ਬਚਪਨ ਦੇ ਮੋਟਾਪੇ ਅਤੇ ਵੱਧ ਭਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ’ਤੇ ਵੀ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਚਪਨ ਦਾ ਮੋਟਾਪਾ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੈਰ-ਸੰਚਾਰੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। Poshan Abhiyaan 2025
ਗਰਭਵਤੀ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖੰਡ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ 1,000 ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਖੰਡ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬਾਲਗਤਾ ਵਿੱਚ ਟਾਈਪ 2 ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਜ਼ੋੋਖਮ ਨੂੰ 35 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਜ਼ੋਖਮ ਨੂੰ 20 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੂਬਿਆਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਕ ਪੋਸ਼ਣ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੋਸ਼ਣ ਸੰਸਥਾ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਨਿਊਟਰੀਸ਼ਨ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਖੰਡ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਸੀਮਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। 2 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਖੰਡ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਅਤੇ ਖੰਡ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਸਾਰੇ ਉਮਰ ਤੇ ਮਰਦ-ਪੁਰਸ਼ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਊਰਜਾ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ 5 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਵਾਧੂ ਖੰਡ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਸੜਨ ਅਤੇ ਖੋੜਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੈ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਰਿਫਾਇੰਡ ਖੰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ। Poshan Abhiyaan 2025
ਗੁੜ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੁਦਰਤੀ ਮਿੱਠੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੂਣ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨ। ਪੋਸ਼ਣ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਥਾਨਕ ਅਤੇ ਮੌਸਮੀ ਸਮੱਗਰੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੋਟੀਆਂ ਦਾਲਾਂ, ਬਾਜਰਾ, ਟੁੱਟੀ ਕਣਕ, ਛੋਲੇ ਅਤੇ ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲ ਤੋਂ ਬਣੇ ਪ੍ਰੀਮਿਕਸ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਸੁਆਦ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਹਨ। ਇਹ ਪਹਿਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਸਗੋਂ ਰਵਾਇਤੀ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਕੈਲੋਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਵੇ।
ਸਾਡੇ ਮਾਣਯੋਗ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਖੁਰਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਤੇ ਬਿਮਾਰੀ-ਮੁਕਤ ਭਵਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨਾਲ, ਪੋਸ਼ਣ ਅਭਿਆਨ ਸਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਢੁਕਵਾਂ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੋਸ਼ਿਤ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਉੱਜਵਲ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਚੰਗਿਆੜੀ ਹੈ। Poshan Abhiyaan 2025
ਪੋਸ਼ਣ ਮੁਹਿੰਮ, ਮਿਸ਼ਨ ਸਕਸ਼ਮ ਆਂਗਣਵਾੜੀ, ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ 2.0 ਵਰਗੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਰਾਹੀਂ, ਅਸੀਂ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਹਰ ਬੱਚਾ ਸਿਹਤਮੰਦ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਕਦਮ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਜੋਂ ਦੇਖਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਨਿਵੇਸ਼ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। Poshan Abhiyaan 2025
(ਇਹ ਲੇਖਕ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ)
