Vegetarian Lifestyle Benefits: ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਸਿਰਫ਼ ਪੇਟ ਭਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ, ਮਨ ਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਭੋਜਨ ਪਰੰਪਰਾ ’ਚ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਧਾਰਾਵਾਂ ਹਨ: ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ ਅਤੇ ਮਾਸਾਹਾਰ। ਡੂੰਘਾਈ ਤੋਂ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ’ਤੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੰਤੜੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਤੱਕ, ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਖੁਰਾਕ ਬੂਟਿਆਂ-ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਲੋਕ-ਕਥਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਹਾਵਤ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ‘ ਜੈਸਾ ਖਾਏ ਮਨ ਵੈਸਾ ਹੋਏ ਮਨ’ ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ।
ਇਹ ਖਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Malout Jalebi: ਮਲੋਟ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ‘ਜਲੇਬੀਆਂ’ ਨੇ ‘ਦੁਸਹਿਰੇ’ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਵਧਾਈ ਹੋਰ ਮਿਠਾਸ
ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਭੋਜਨ ਉਸ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਤੇ ਵਿਹਾਰ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਮਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਸਨਾਤਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਸਾਤਵਿਕ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਹਤ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਭਗਤੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ੍ਰੀਭਗਵਤ ਗੀਤਾ ਯੱਗਾਂ ਅਤੇ ਹਵਨਾਂ ਲਈ ਸ਼ੁੱਧ ਭੋਜਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। Vegetarian Lifestyle Benefits
ਗੋਸਵਾਮੀ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਦੇ ‘ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ’ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮਣ ਦਾ ਰਿਸ਼ੀ-ਮੁਨੀ ਵੱਲੋਂ ਕੰਦ-ਮੂਲ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੇ ਹਨ।ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀਆਂ ਕਈ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸਾਤਵਿਕ ਭੋਜਨ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦਇਆ, ਸੰਜਮ, ਧੀਰਜ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਵਰਗੇ ਗੁਣ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਖੁਰਾਕ ਸ਼ੈਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਦਰਸ਼ਨ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਹਿੰਸਾ, ਦਇਆ, ਪਿਆਰ ਤੇ ਦੋਸਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਂਝ ਸਥਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਬਨਸਪਤੀ ਅਧਾਰਿਤ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ।
ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਸਗੋਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਵੀ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਦਰਅਸਲ, ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਬਰਾਬਰ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਜੋਸਫ਼ ਪੂਅਰ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਬਣਨ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਗ੍ਰੀਨਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ ਓਜ਼ੋਨ ਪਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਾਤਾਵਰਨੀ ਸੰਕਟਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ ਇੱਕ ਟਿਕਾਊ ਹੱਲ ਵਜੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦੇਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ 80 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਰਿਦੁਆਰ (ਉੱਤਰਾਖੰਡ) ਅਤੇ ਪਾਲੀਤਾਨਾ (ਗੁਜਰਾਤ) ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 6 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕ ਹੁਣ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਨਤ ਰੂਪ ਵਿਗਨਿਜ਼ਮ ਵੀ ਹੈ। ਵੀਗਨ ਭਾਵ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਲੋਕ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਾਸ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਦੁੱਧ, ਦਹੀਂ, ਸ਼ਹਿਦ ਅਤੇ ਚਮੜੇ ਵਰਗੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਸੋਸ਼ਣ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ । ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਅਨਾਜ, ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਬੀਜਾਂ ਵਰਗੇ ਬੂਟਿਆਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਭੋਜਨ ਹੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਧੁਨਿਕ ਡਾਕਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵੀ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਇਹ ਮੋਟਾਪੇ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਸ਼ੂਗਰ, ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਜ਼ੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਪਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਸੰਤੁਲਿਤ ਮਾਤਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। Vegetarian Lifestyle Benefits
ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਪਣਾਉਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਜਾਨਵਰਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਤੋਂ ਬਚਣਾ। ਇਹ ਭਾਵਨਾ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਾਨਵਰ ਅਤੇ ਪੰਛੀ ਉਸੇ ਕੁਦਰਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ ਜਿਸਦਾ ਅਸੀਂ ਖੁਦ ਹਿੱਸਾ ਹਾਂ। ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਤਾਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਤੇ ਹੋਰ ਜੀਵ ਬਰਾਬਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਣ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਅਪਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਵਾਤਾਵਰਨ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਭੋਜਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਜੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਜੀਵਨ ਦੇ ਇੱਕ ਦਰਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾਈਏ। Vegetarian Lifestyle Benefits
(ਇਹ ਲੇਖਕ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ)
