ਗੋਦ ਲਿਆ ਬੱਚਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ (Pension News)
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ। Employees Pension Rules: ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਵਿਧਵਾ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਗੋਦ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਪੂਰੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਲਈ ਪੜ੍ਹਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੋ। (Pension News)
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਵੱਡੀ ਖ਼ਬਰ: ਲੁਧਿਆਣਾ ਲੁੱਟ ਦੇ ਮਾਸਟਰਮਾਈਂਡ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ
ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਨਾਗਪੁਰ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਧਰ ਚਿਮੂਰਕਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਜੋ ਸਾਲ 1993 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ ਸਨ। 1994 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। 1996 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਮਾਇਆ ਮੋਟਘਰੇ ਨੇ ਰਾਮ ਸ਼੍ਰੀਧਰ ਚਿਮੂਰਕਰ ਨੂੰ ਪੁੱਤਰ ਵਜੋਂ ਗੋਦ ਲਿਆ। ਫਿਰ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਦੌਰਾਨ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗੋਦ ਲਏ ਬੱਚੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ। ਤੁਹਾਡੀ ਲੋੜ ਦੀ ਖਬਰ ਵਿੱਚ, ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਜਾਣਾਂਗੇ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲੈਣ ਦੇ ਕੀ ਨਿਯਮ ਹਨ? ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਕੀ ਹੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਤਰਸ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਲੈਣ ਲਈ ਪੈਨਸ਼ਨ ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਰਾਏ (Pension News)
ਸਵਾਲ: ਫੈਮਿਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲੈਣ ਦੇ ਕੀ ਨਿਯਮ ਹਨ?
ਜਵਾਬ: ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ। ਫੈਮਿਲੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਕਿਸ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪੈਨਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨਰਜ਼ ਭਲਾਈ ਵਿਭਾਗ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੁਝ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਿਯਮ
ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਦਾ ਕੋਈ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਰਮਚਾਰੀ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਨਸ਼ਨ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਿਰਫ਼ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 1 ਸਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਸਵਾਲ: ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮਿਲਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲੈਣ ਲਈ ਕੁਝ ਨਿਯਮ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:-
ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜੁੜਵਾਂ ਬੱਚੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲੇਗੀ। ਅਣਵਿਆਹੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ 25 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਤੱਕ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਵਿਆਹ ਜਾਂ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲਣ ਤੱਕ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦੋਵੇਂ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਵਿੱਚ ਸਨ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਚੇ ਹੋਏ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੋ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ ਮਿਲਣਗੀਆਂ ਅਰਥਾਤ ਮਾਂ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਦੋਵਾਂ ਦੀਆਂ।
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਤੀ ਜਾਂ ਪਤਨੀ ਦੁਆਰਾ ਗੋਦ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਹ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਅਪਾਹਜ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਨਿਯਮ
ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦਾ ਬੱਚਾ (ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ) ਅਪੰਗ ਹੈ ਅਤੇ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਸ ਕੋਲ ਕਮਾਈ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਉਮਰ ਭਰ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਅਪਾਹਿਜ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਮਰ ਭਰ ਦੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਉਦੋਂ ਹੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਜਾਂ ਭੈਣ ਨਾ ਹੋਵੇ।
ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਨਾਬਾਲਿਗ ਹੈ ਤਾਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਰਾਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਪੰਗ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਬੇਟੀ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਨਿਯਮ
ਅਣਵਿਆਹੀ ਜਾਂ ਵਿਧਵਾ ਜਾਂ ਤਲਾਕਸ਼ੁਦਾ ਧੀ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਵਿਆਹ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਵਿਆਹ ਤੱਕ ਜਾਂ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਤੱਕ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਮਰ ਦੀ ਕੋਈ ਸੀਮਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਬੇਟੀ ਨੂੰ 25 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਪੈਨਸ਼ਨ ਉਦੋਂ ਹੀ ਮਿਲੇਗੀ ਜਦੋਂ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅਣਵਿਆਹੇ ਬੱਚੇ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਲੈਣ ਜਾਂ ਕਮਾਉਣ ਲੱਗ ਜਾਣ।
ਜੇਕਰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦਾ ਕੋਈ ਅਪਾਹਿਜ ਬੱਚਾ ਵੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲੇਗੀ। ਅਣਵਿਆਹੀ, ਤਲਾਕਸ਼ੁਦਾ ਜਾਂ ਵਿਧਵਾ ਧੀ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਉਦੋਂ ਹੀ ਮਿਲੇਗੀ ਜਦੋਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲਈ ਉਸਦੀ ਯੋਗਤਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।
ਜੇਕਰ ਸਰਕਾਰੀ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਦੀ ਧੀ ਦੇ ਤਲਾਕ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਦੇ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੋਣ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਲਾਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵੀ ਉਹ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋਵੇਗੀ।
ਸਵਾਲ: ਕੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲੈਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਖੋਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਜਵਾਬ: ਹਾਂ, ਜ਼ਰੂਰ। ਜੇ ਪੈਨਸ਼ਨਰ ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੇ ਕਤਲ ਜਾਂ ਕਤਲ ਲਈ ਉਕਸਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਖੋਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਮੈਂਬਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੋਗ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸਵਾਲ: ਜੇਕਰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਉਸ ਨੂੰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲਦੀ ਰਹੇਗੀ?
ਜਵਾਬ: ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਭਰ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦੀ ਕੋਈ ਔਲਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਕੋਲ ਕਮਾਈ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸਵਾਲ: ਜੇਕਰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੀ ਉਹ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋਵੇਗੀ?
ਜਵਾਬ: ਜੇਕਰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀ ਪਤਨੀ ਤਰਸ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
ਸਵਾਲ: ਕੀ ਗੋਦ ਲਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲੇਗੀ?
ਉੱਤਰ: ਇੱਕ ਗੋਦ ਲਏ ਬੱਚੇ ਦੇ ਇੱਕ ਜੈਵਿਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਅਧਿਕਾਰ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਗੋਦ ਲਿਆ ਬੱਚਾ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੋਦ ਲਏ ਗਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ।
