ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਘਟਦੀ ਗਿਣਤੀ ਡੂੰਘੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ
ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੂਚਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਤਬਦੀਲੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੰਛੀ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਸਾਧਨ ਹਨ।
ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਅਕਸਰ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਕੇਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ, ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ, ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਾ, ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੁਆਰਾ ਮਾਪਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਤੇ ਵਿਨਾਸ਼, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ, ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਾਤਾਵਰਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।
‘ਸਟੇਟ ਆਫ ਦ ਵਰਲਡਜ਼ ਬਰਡਜ’ ਨਾਂਅ ਦੀ ਇੱਕ ਤਾਜਾ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ 48% ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਟਣ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਹੈ। ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੱਤਾਂ ਵਜੋਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਪੰਛੀ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਅਤੇ ਚੂਹੇ ਨਿਯੰਤਰਨ, ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਪਰਾਗੀਕਰਨ ਤੇ ਬੀਜਾਂ ਦਾ ਫੈਲਾਅ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਠੋਸ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਸਾਲਾਨਾ ਲੱਖਾਂ ਡਾਲਰਾਂ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੇ ਜੰਗਲੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਾਮਨੀ ਮਾਰਟਿਨ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਖਰਚਿਆਂ (ਆਰਥਿਕ ਲਾਗਤਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਾ ਕਰਨ) ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹੁਣ ਕਿੱਥੇ ਹੈ, ਕੋਇਲ ਦੀ ਆਵਾਜ।
ਪੰਛੀ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਤੇ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪੂਰਬੀ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਛੀਆਂ ਵਿੱਚ 98% ਬਡਵਰਮ ਅਤੇ 40% ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਗੈਰ-ਪ੍ਰਕੋਪ ਕੀਟ ਸਪੀਸੀਜ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਮੁੱਲ $5,000 ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਵਰਗ ਮੀਲ ਜੰਗਲ ਹੈ।
ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਬਾਂ ਡਾਲਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਜੈਵ-ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਹੈ। ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਵਿਖੰਡਨ, ਵਿਨਾਸ਼ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਾਲਾਨਾ ਜਾਂ ਮੌਸਮੀ ਚੱਕਰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ।
ਹਮਲਾਵਰ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ 1800 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਲਈ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਟਾਪੂਆਂ ’ਤੇ ਵਿਚਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਇਕੱਲੇ ਹਵਾਈ ਵਿੱਚ, ਹਮਲਾਵਰ ਜਰਾਸੀਮ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ 71 ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ, ਭੋਜਨ ਲਈ, ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੰਭਾਂ ਲਈ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕੁਝ ਨਸਲਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ ’ਤੇ, ਨਿਰਵਿਘਨ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਪੀਸੀਜ ਅਲੋਪ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜਲਵਾਯੂ ਬਦਲਾਅ ਨਵੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਲਈ ਖਤਰੇ ਦੇ ਤੋਂ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਪ੍ਰਵਾਸ ਪੈਟਰਨ ਹੁਣ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਹੋਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਹੋਰ ਢਾਂਚੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣਾ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਪਾਵਰਲਾਈਨਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਲਈ ਖਤਰਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵੱਡੇ ਖੰਭਾਂ ਵਾਲੇ, ਅਤੇ ਹਰ ਸਾਲ 25 ਮਿਲੀਅਨ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਸੰਚਾਰ ਟਾਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਰ ਸਾਲ 7 ਮਿਲੀਅਨ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਅੰਦਾਜਾ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਤ ਦੇ ਪਰਵਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੰਛੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਖਾਸ ਖਤਰਾ ਹੈ।
ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਕਾਰਨ, ਯੂਐਸ ਫਿਸ਼ ਐਂਡ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸਰਵਿਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 72 ਮਿਲੀਅਨ ਪੰਛੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਜਹਿਰ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਪੰਛੀਆਂ ’ਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਅਸਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ: ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਉਪ-ਘਾਤਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਾਰਦੇ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਜਾਂ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰੀ ਧਾਤਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੀਡ) ਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਕੂੜੇ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਗੰਦਗੀ ਵੀ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੇਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਾਲਣ ਦੇ ਛਿੱਟੇ ਪੰਛੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪੰਛੀਆਂ ’ਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਤੇਲ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਖੰਭਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਖੰਭ ਆਪਣੀਆਂ ਵਾਟਰਪਰੂਫ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਪਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਛੀ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਝੁਲਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
]ਦੁਰਲੱਭ, ਖਤਰੇ ਵਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਖਤਰੇ ਵਾਲੀਆਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜੈਵ-ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਛੀ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰੋ, ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਝੀਲਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਬਹੁਤਾਤ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਅਨੁਮਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ। ਹਰੀ ਊਰਜਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨਾ ਜੋ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ’ਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪੰਛੀ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸੂਚਕ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਜੈਵ-ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ’ਤੇ ਵਧ ਰਹੇ ਮਨੁੱਖੀ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ, ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀਆਂ ਤਾਲਮੇਲ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਸਮੂਹਿਕ ਵਿਨਾਸ਼ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ Facebook ਅਤੇ Twitter,Instagram, Linkedin , YouTube‘ਤੇ ਫਾਲੋ ਕਰੋ