ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਲਵੇਅਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਯੂਜ਼ਰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਇਨਕਿ੍ਰਪਟ ਭਾਵ ਉਹਨਾਂ ’ਤੇ ਤਾਲਾ ਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਯੂਜ਼ਰ ਆਪਣੀਆਂ ਫਾਈਆਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ ਇਸ ਕਰਕੇ ਯੂਜ਼ਰ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਮਲਾਵਰ, ਜਿਸ ਨੇ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਯੂਜ਼ਰ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਹੈ, ਯੂਜ਼ਰ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਰੈਨਸਮ ਭਾਵ ਪੈਸੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੀ ਇਸਨੂੰ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਯੂਜ਼ਰ ਕੋਲੋਂ ਉਸਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਬਦਲੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ:- ਬੈਡ ਰੈਬਿੱਟ, ਜ਼ਿਕਿ੍ਰਪਟਰ ਆਦਿ।
ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ:-
1. ਕਿ੍ਰਪਟੋ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ:- ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਇਨਕਿ੍ਰਪਟ ਭਾਵ ਫਾਈਲਾਂ ’ਤੇ ਤਾਲਾ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਯੂਜ਼ਰ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ।
2. ਲੌਕਰ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ:- ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਇਨਕਿ੍ਰਪਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਤੇ ਯੂਜ਼ਰ ਦੀ ਡਿਵਾਈਸ ’ਤੇ ਤਾਲਾ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਯੂਜ਼ਰ ਆਪਣੀ ਡਿਵਾਈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦਾ।
ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਕੰਮ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦਾ ਹੈ?
ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਚਾਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ:-
1. ਫਿਸਿੰਗ ਈਮੇਲਾਂ:- ਹਮਲਾਵਰ ਵੱਲੋਂ ਯੂਜ਼ਰ ਨੂੰ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਜੋ ਅਸਲੀ ਈਮੇਲਾਂ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਯੂਜ਼ਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਈਮੇਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਟੈਚਮੈਂਟਸ ਨੂੰ ਅਸਲੀ ਸਮਝ ਕੇ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਕੇ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ ਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਯੂਜ਼ਰ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ’ਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਯੂਜ਼ਰ ਦੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਇਨਕਿ੍ਰਪਟ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
2. ਰਿਮੋਟ ਡੈਸਕਟਾਪ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ:- ਰਿਮੋਟ ਡੈਸਕਟਾਪ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਰਾਹੀਂ ਹਮਲਾਵਰ ਯੂਜ਼ਰ ਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਿਸਟਮ ਕੌਫਿਗਰ ਕਰਨ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਯੂਜ਼ਰ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਐਕਸੈੱਸ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸਦੀ ਗਲਤ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰਿਮੋਟ ਡੈਸਕਟਾਪ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਪੋਰਟ 3389 ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
3. ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਤੋਂ ਡਰਾਈਵ ਰਾਹੀਂ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਨਾਲ:- ਹਮਲਾਵਰ ਸਹੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾ ਕੇ ਸਹੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੇ ਕੋਡ ਦੇ ਵਿੱਚ ਖਤਰਨਾਕ ਕੋਡ ਭਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਯੂਜ਼ਰ ਨੂੰ ਗਲਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ, ਜੋ ਹਮਲਾਵਰ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਨ ਕਿੱਟਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਲਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ’ਤੇ ਵਿਜਿਟ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਡਿਵਾਈਸ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾ ਕੇ ਬੈਕਗਰਾਊਂਡ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕੋਡ ਰਨ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਮਲਾਵਰ ਯੂਜ਼ਰ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉਸ ਦੀ ਡਿਵਾਈਸ ’ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਕੇ ਉਸਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।
4. ਯੂ.ਐੱਸ.ਬੀ ਅਤੇ ਰਿਮੂਵੇਬਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ:- ਖਤਰਨਾਕ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਵਾਲੀ ਯੂ. ਐੱਸ. ਬੀ. (ਪੈੱਨ ਡਰਾਈਵ) ਜਾਂ ਹੋਰ ਰਿਮੂਵੇਬਲ ਮੀਡੀਆ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਯੂਜ਼ਰ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਬਚਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨੁਕਤੇ
ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਨੁਕਤੇ ਵਰਤ ਕੇ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ:-
- 1. ਸਾਨੂੰ ਅਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- 2. ਸਾਨੂੰ ਸਿਰਫ ਈ-ਮੇਲ ਅਟੈਚਮੈਂਟ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- 3. ਸਾਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸਯੋਗ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- 4. ਸਾਨੂੰ ਫੋਨ ਕਾਲ, ਮੈਸੇਜ ਅਤੇ ਈ-ਮੇਲ ’ਤੇ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪਰਸਨਲ ਇਨਫਾਰਮੇਸ਼ਨ ਸਾਂਝੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ।
- 5. ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਅੱਪਡੇਟਿਡ ਐਂਟੀ-ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਈ-ਮੇਲ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਅਟੈਚਮੈਂਟਸ ਸਕੈਨ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
- 6. ਸਾਨੂੰ ਬੇਭਰੋਸੇਯੋਗ ਯੂ. ਐੱਸ. ਬੀ. ਜਾਂ ਪੈੱਨ ਡਰਾਈਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਅਟੈਚ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।
- 7. ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਐਂਟੀ-ਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਆਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- 8. ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੈੱਕਅਪ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- 9. ਜਨਤਕ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ’ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਵੀ. ਪੀ. ਐੱਨ. ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਅੰਮ੍ਰਿਤਬੀਰ ਸਿੰਘ
ਮੋ. 98770-94504
ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ Facebook ਅਤੇ Twitter,Instagram, Linkedin , YouTube‘ਤੇ ਫਾਲੋ ਕਰੋ
