ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ’ਚ ਕਿਵੇਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ?
ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਢਾਂਚਾ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਿਆ, ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਨੈਵੀਗੇਟ ਕਰਨ ਦੇ ਹੱਲ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਬਾਰੇ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ
ਪੈਨਲਿਸਟ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਸਨ ਕਿ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਦੋਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਨਵੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਨੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਨੀਤੀ-ਘਾੜਿਆਂ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖਮੁਖੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਛਾਲ ਮਾਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਮੌਕਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ
ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀ: ਕੇਂਦਰੀ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰਨ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਉੱਚ-ਸਥਾਨਕ ਨਿਰੰਤਰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਭਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਕੇਂਦਰੀਕਿ੍ਰਤ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਕ ਕਰਨ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
ਜੀਵਨ ਦੇ ਹੁਨਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿੱਦਿਆ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰੋ: ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹੋਰ ਹੁਨਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਬੁੱਧੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਬੁੱਧੀ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
ਸਾਲਾਨਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਚ ਹੁਨਰ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕ: ਸੀਬੀਐਸਈ ਅਤੇ ਆਈਸੀਐਸਈ ਵਰਗੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੋਰਡਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਨਿਰੰਤਰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਮੁਤਾਬਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਸਪੁਰਦਗੀ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਮਾਨਕੀਕਰਨ ਦੇਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀਕਿ੍ਰਤ ਸਾਲਾਨਾ ਟੈਸਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਨਤੀਜਿਆਂ ’ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਤੀ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੋਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜਰ ਬੱਚੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ ਤੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਊਟਪੁਟ ਫੋਕਸਡ, ਸਿਲੇਬਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਈ-ਸਕੂਲ: ਸਾਨੂੰ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਹੱਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਆਨਲਾਈਨ ਸਿੱਖਿਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੈਪਟਾਪ, ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਆਦਿ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਈ-ਸਕੂਲ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਵਿੱਖ-ਮੁਖੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਡਿਜੀਟਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਖਤਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭੌਤਿਕ ਸਕੂਲ ਬਨਾਮ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਵੀ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਨਾਲ ਮਜਬੂਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਨਿਰਵਿਘਨ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਸਕੂਲ ਕਦੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਕਾਰ ਤੇ ਪੈਮਾਨੇ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਕਵਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ
ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਸੀ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਪਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜੋ ਰਚਨਾਤਮਕ ਹੁਨਰਾਂ, ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਨਰਾਂ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਸਰਵਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ’ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋਵੇ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਅਕਾਦਮਿਕ ਭਾਗ ਨੂੰ ਹੋਰ ਜੀਵਨ ਹੁਨਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ, ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਸਾਡੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਤੀਜਾ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਆਊਟਪੁਟ ਸੰਚਾਲਿਤ
ਮੁਲਾਂਕਣ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਵਾਲ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ ਸਾਨੂੰ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਬੁੱਧੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਬੁੱਧੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਮਹਾਂਮਾਰੀ, ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ
ਸਕੱਤਰ, ਐਨਸੀਈਆਰਟੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਐਨਸੀਈਆਰਟੀ ਨੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਦੋ ਹਫਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਕਲਾਸਾਂ ਲਈ ਵੈਕਲਪਿਕ ਕੈਲੰਡਰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਐਨਸੀਈਆਰਟੀ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ’ਤੇ ਕਈ ਐਪਸ ਵਿਕਸਿਤ ਅਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ, ਪੀਐਮ ਈ-ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਅਧੀਨ 1-12 ਤੋਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਲਈ ਵਿੱਦਿਅਕ ਵੀਡੀਓ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਮਨੋਦਰਪਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਨਲਾਈਨ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਦੇ ਅਚਾਨਕ ਬਦਲਣ ਕਾਰਨ ਅਧਿਆਪਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ’ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਸਕੂਲ ਦੁਬਾਰਾ ਕਿਵੇਂ ਖੋਲ੍ਹਣੇ ਹਨ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਹੁਣ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਸਿੱਖਿਆ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਅਸੰਤੋਸ਼ਜਨਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਆਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ
ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਨ ਬਲਕਿ ਸਾਡੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਅਬਾਦੀ ਲਈ ਉਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਗੈਰ-ਉਪਲੱਬਧਤਾ ਵੀ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਫੈਲਦੀ ਗਈ, ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸਮਾਧਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਏ ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਡੀ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਬਾਦੀ ਨੂੰ ਇਹ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਤੱਕ ਅਸਾਨ ਅਤੇ ਮੁਫਤ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਨਿਰਵਿਘਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਾਬਕਾ ਪੀਈਐਸ-1, ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ,
ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਪਿ੍ਰੰਸੀਪਲ,
ਮਲੋਟ
ਵਿਜੈ ਗਰਗ
ਹੋਰ ਅਪਡੇਟ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ Facebook ਅਤੇ Twitter,Instagram, linkedin , YouTube‘ਤੇ ਫਾਲੋ ਕਰੋ
