Punjab Paddy Cultivation: ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਹਮਾਰ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ, ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਝੋਨਾ ਲਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਵੀ, ਮੀਂਹ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਮੌਸਮ ਨੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਚੰਗੇ ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਚੰਗੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਾਂਗੇ, ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂਆਂ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਾਂਗੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਫਸਲ ਦੀ ਸੰਭਾਲ, ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਅਤੇ ਨਦੀਨਾਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਉਪਾਅ।
ਇਹ ਖਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Punjab Highway News: ਚਮਕਣਗੇ ਹਾਈਵੇਅ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਨਵੀਂ ਪਹਿਲ
ਚੰਗੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ | Punjab Paddy Cultivation
ਸਫਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਬੀਜਾਂ/ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਬੀਜ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਫਸਲ ਨੂੰ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬੀਜ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਥਾਨਕ ਜਲਵਾਯੂ, ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ, ਤੇ ਬੀਜ ਦੀ ਵਿਵਹਾਰਕਤਾ, ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ।
ਝੋਨੇ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਸਮਤੀ, ਸਥਾਨਕ ਅਤੇ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਬੀਜ। ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਬੀਜ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਕੁਝ ਰਵਾਇਤੀ ਕਿਸਮਾਂ ਘੱਟ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੇ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਸਥਾਨਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਲਈ ਢੁਕਵੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਮੀਂਹ ਤੇ ਫਸਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ | Punjab Paddy Cultivation
ਜੇਕਰ ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਮੀਂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਖੇਤਾਂ ’ਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਸਲ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਫਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੜਨ ਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ’ਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਨਿਕਾਸੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਖੇਤ ’ਚ ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ’ਚ ਬਿਹਤਰ ਨਿਕਾਸੀ, ਕਤਾਰਾਂ ’ਚ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਸਹੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਜੈਵਿਕ ਵਿਧੀ ਰਾਹੀਂ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਠੋਸ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤ ਦੀ ਸਹੀ ਤਿਆਰੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ।
ਇਹ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤੋਂ | Punjab Paddy Cultivation
ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੱਤਿਆਂ ’ਤੇ ਉੱਲੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਮਿੱਟੀ ’ਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਫਸਲ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਭਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਫਸਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ | Punjab Paddy Cultivation
ਮੌਨਸੂਨ ਦੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੌਰਾਨ, ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਦੀਨਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ’ਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਦੇ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਦੀਨ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਕੀੜਿਆਂ ਲਈ ਪਨਾਹਗਾਹ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਈ ਉਪਾਅ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚ, ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ’ਤੇ, ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਸੁਕਾਉਣ ਤੇ ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਵਰਗੇ ਭੌਤਿਕ ਤਰੀਕੇ, ਤੇ ਖਾਦ ਸਪਰੇਅ ਵਰਗੇ ਰਸਾਇਣਕ ਉਪਾਅ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਸਹੀ ਜਲਵਾਯੂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਨਦੀਨਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਾਜ਼ੁਕ ਪੜਾਅ ’ਤੇ ਕਰਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਧੁੱਪ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਪੋਸ਼ਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਬਰਸਾਤੀ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਬਿਜਾਈ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ’ਚ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਆਧਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ, ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਤੇ ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।
