ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਏਜੰਸੀ)। ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਤੇ ਗੁਪਤ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਤਹੈ ਨੇੜੇ ਓਜ਼ੋਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਵਧਣਾ। ਆਈਆਈਟੀ ਖੜਗਪੁਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ’ਚ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਓਜ਼ੋਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਣਕ, ਮੱਕੀ ਤੇ ਝੋਨੇ ਵਰਗੀਆਂ ਮੁੱਖ ਖੁਰਾਕ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ’ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਤਹੀ ਓਜ਼ੋਨ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਆਕਸੀਡਾਈਜ਼ਿੰਗ ਏਜੰਟ ਹੈ ਜੋ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਤੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਖਬਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Fire Incident: ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਦੇ ਸ਼ੋਅ ਰੂਮ ’ਚ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ, ਗਰੀਨ ਐਸ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਨੇ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ’ਚ ਕੀਤੀ ਮੱਦਦ…
ਭਾਵੇਂ ਉੱਪਰਲੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ’ਚ ਓਜ਼ੋਨ ਪਰਤ ਸਾਡੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਮੌਜ਼ੂਦ ਓਜ਼ੋਨ ਸਿਹਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਨਸਪਤੀ ਅਤੇ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਲਈ ਵੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਉਦੋਂ ਬਣਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਲਵਾਯੂ ਮਾਡਲ ਡੇਟਾ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਡੇਟਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਆਈਆਈਟੀ ਖੜਗਪੁਰ ਟੀਮ ਨੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ’ਤੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਓਜ਼ੋਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ।
ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਦਮ ਨਾ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਤਾਂ ਕਣਕ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵਿੱਚ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਵਾਧੂ ਗਿਰਾਵਟ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੌਲ ਅਤੇ ਮੱਕੀ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ’ਚ ਵੀ ਲਗਭਗ 7 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਜੈਨਾਰਾਇਣਨ ਕੁੱਟੀਪੁਰਾਥ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਖੋਜ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਜਰਨਲ ’ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਗੰਗਾ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਤੇ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ’ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਖੋਜ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੰਗਾ ਦੇ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੇ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ’ਚ ਫਸਲਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ’ਚ ਸਤਹ ਓਜ਼ੋਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਛੇ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਓਜ਼ੋਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਘਟਾ ਦੇਵੇਗਾ ਤੇ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਨ ’ਚ ਵੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਲਈ ਸਗੋਂ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਖੁਰਾਕ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਨਾਜ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
