Library Course: ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਦਾ ਪੇਸ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੇ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੈ। ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸਿਰਫ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ, ਖੋਜ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸੰਸਾਰ ’ਚ ਵੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਢਾਂਚਾਗਤ ਰੂਪ ’ਚ ਡਿਜੀਟਲ ਡੇਟਾ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪੇਸ਼ੇ ’ਚ ਕਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਤੇ ਹੁਨਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
Read This : New Sarpanch: ਵਿਧਾਇਕ ਦੇਵ ਮਾਨ ਅਤੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਜੱਸੀ ਸੋਹੀਆ ਵਾਲਾ ਨੇ ਕੀਤਾ ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਪੰਚਾਂ ਅਤੇ ਸਰਪੰਚਾਂ ਸਨਮਾਨ
ਵਿਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ | Library Course
- ਬੈਚਲਰ ਆਫ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸਾਇੰਸ : ਬੀਲਿਬ ਇੱਕ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪੱਧਰ ਦਾ ਕੋਰਸ ਹੈ ਜੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਤੇ ਸੂਚਨਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੋਰਸ ਦੀ ਮਿਆਦ ਇੱਕ ਸਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇ ’ਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ (ਬੈਚਲਰ ਡਿਗਰੀ) ਯੋਗਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
- ਮਾਸਟਰ ਆਫ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸਾਇੰਸ : ਬੀਲਿਬ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਐਮਲਿਬ (ਮਾਸਟਰ ਆਫ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸਾਇੰਸ) ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੋਰਸ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਤੇ ਮੁਹਾਰਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਐਮਲਿਬ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵੀ ਇੱਕ ਸਾਲ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਰਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਪੀਐਚਡੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸਾਇੰਸ ’ਚ : ਜਿਹੜੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੋਰਸ ਖੋਜ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ’ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਤੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਜਾਂ ਖੋਜਕਰਤਾ ਵਜੋਂ ਕਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।
ਲੋੜੀਂਦੇ ਹੁਨਰ | Library Course
- ਸੰਗਠਨਾਤਮਕ ਹੁਨਰ : ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗਠਨਾਤਮਕ ਹੁਨਰ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਆਈਟੀ ਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਗਿਆਨ : ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ’ਚ, ਡਿਜੀਟਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਤੇ ਸੂਚਨਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।
- ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ : ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਚੰਗੇ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।
- ਧੀਰਜ ਤੇ ਸਮਰਪਣ : ਇਹ ਪੇਸ਼ੇ ਧੀਰਜ ਤੇ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਅਕਸਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
ਤਨਖਾਹ | Library Course
ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਵਜੋਂ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ, ਤਨਖਾਹ ਸੰਸਥਾ ਤੇ ਸਥਾਨ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ, ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤਨਖਾਹ ਸੀਮਾ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਨਵਾਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ : 20,000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ 30,000 ਰੁਪਏ। ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ
- ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ : 40,000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ 60,000 ਰੁਪਏ। ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ
- ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ ’ਤੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ : 70,000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ 1,00,000 ਰੁਪਏ। ਜਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਵੱਧ
ਸਰਕਾਰੀ ਤੇ ਉੱਚ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ’ਚ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਪੈਨਸ਼ਨ, ਮੈਡੀਕਲ ਬੀਮਾ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਲਾਭਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਗਿਆਨ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ’ਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਦਾ ਪੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਕਰੀਅਰ ਵਿਕਲਪ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਕੈਰੀਅਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਸਮਾਜ ਦੇ ਗਿਆਨ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਣ ’ਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ’ਚ ਡੂੰਘੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਵਜੋਂ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨਾ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਸਹੀ ਵਿਕਲਪ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੌਕੇ | Library Course
ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਵਜੋਂ ਕਰੀਅਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੌਕੇ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਇਸ ਪੇਸ਼ੇ ’ਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਹਨ।
- ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ : ਸਕੂਲਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ ਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ’ਚ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਦਾ ਕੰਮ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣਾ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਤੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਹੈ।
- ਸਰਕਾਰੀ ਤੇ ਜਨਤਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ : ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਸਰਕਾਰੀ ਤੇ ਜਨਤਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ’ਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।
- ਡਿਜੀਟਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ : ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ’ਚ, ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਸਮੱਗਰੀ ਤੇ ਡੇਟਾਬੇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡਿਜੀਟਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ’ਚ ਵੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।
- ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ : ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਖੋਜ ਸਮੱਗਰੀ ਤੇ ਡੇਟਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ’ਚ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ : ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਖੋਜ ਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ’ਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਲਈ ਸਰੋਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ : ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ’ਚ ਵੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਡੇਟਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਲਈ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
