Reliance Industries: ਅਨੁ ਸੈਣੀ। ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ’ਚ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਊਰਜਾ ਵਪਾਰ ’ਚ ਹਲਚਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਈਯੂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤੀਜੇ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ’ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਭਾਰਤ ’ਤੇ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ’ਤੇ, ਜੋ ਰੂਸੀ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਖਰੀਦਦੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰਿਫਾਇਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ।
ਕੀ ਹੈ ਈਯੂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪਾਬੰਦੀ?
ਹੁਣ ਯੂਰਪ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਰੂਸੀ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦ ਸਕੇਗਾ, ਭਾਵੇਂ ਰਿਫਾਇਨਡ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਭਾਵ, ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਰੂਸੀ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਰਿਫਾਇਨ ਕਰਕੇ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਵੇਚਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਹੁਣ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਨਿਯਮ ਇਸ ਲਈ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ’ਤੇ ਪੂਰਾ ਆਰਥਿਕ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਭਾਰਤ ’ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ | Reliance Industries
ਭਾਰਤ, ਜੋ ਵਰਤਮਾਨ ’ਚ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ ਲਗਭਗ $15 ਬਿਲੀਅਨ (1.25 ਲੱਖ ਕਰੋੜ) ਮੁੱਲ ਦੇ ਰਿਫਾਇਨਡ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਉਤਪਾਦ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਉਸ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ’ਚ ਵੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2024-25 ’ਚ 27 ਫੀਸਦੀ ਘਟ ਗਏ ਹਨ $19.2 ਬਿਲੀਅਨ ਤੋਂ $15 ਬਿਲੀਅਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ, ਭਾਰਤ ਰੂਸ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ’ਤੇ ਤੇਲ ਖਰੀਦ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਵਰਤਮਾਨ ’ਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਟੋਕਰੀ ਦਾ 44 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸਾ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਿਫਾਇਨਿੰਗ ਲਾਗਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਤੇ ਮਾਰਜਿਨ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ
ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਲਿਮਟਿਡ ’ਤੇ ਪਿਆ ਹੈ। ਰਿਲਾਇੰਸ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਆਯਾਤਕ ’ਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਦਸੰਬਰ 2024 ’ਚ, ਆਰਆਈਐੱਲ ਨੇ ਰੂਸੀ ਕੰਪਨੀ ਰੋਸਨੇਫਟ ਨਾਲ 10 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਹ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 5 ਲੱਖ ਬੈਰਲ ਤੇਲ ਆਯਾਤ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਸੌਦੇ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਕੀਮਤ ਲਗਭਗ $13 ਬਿਲੀਅਨ ਸੀ ਤੇ ਇਸਨੇ ਰਿਲਾਇੰਸ ਦੀ ਰਿਫਾਇਨਿੰਗ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣਾਇਆ।
ਰਿਲਾਇੰਸ ਰੂਸ ਤੋਂ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਗ੍ਰੇਡਾਂ ਨਾਲੋਂ $3-4 ਪ੍ਰਤੀ ਬੈਰਲ ਸਸਤੇ ’ਚ ਤੇਲ ਖਰੀਦਦਾ ਸੀ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਿਫਾਇਨ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਤੇ ਪੈਟਰੋਲ ਵਰਗੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਨਵੀਂ ਪਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਿਲਾਇੰਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਯੂਰਪ ਵੱਲ ਇਸ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਰਸਤਾ | Reliance Industries
ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਰਿਫਾਇੰਡ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਨਿਰਯਾਤ ਬਾਜ਼ਾਰ ਲੱਭਣਾ ਹੈ। ਸੰਭਵ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਹ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ, ਅਫਰੀਕਾ ਜਾਂ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਯੂਰਪ ਵਰਗਾ ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਤੇ ਸਥਿਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ’ਤੇ ਵੀ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਇਸ ਨਵੇਂ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰੂਸ ’ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਦਬਾਅ ਵਧਾਇਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਊਰਜਾ ਵਪਾਰ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰੇਗਾ ਬਲਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਤੇਲ ਵਪਾਰ ਦੇ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗਾ।
