Jammu and Kashmir: ਗੁਲਾਮ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦਾ ਸੱਦਾ

Jammu and Kashmir: ਮਕਬੂਜ਼ਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਹਾਵਤ ‘ਸਬਰ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ’ ਸੱਚ ਹੁੰਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਦਰਭ ’ਚ ਪੀਓਕੇ ’ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਖਿਲਾਫ ਵਧ ਰਹੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਰਾਮਬਨ ’ਚ ਹੋਈ ਚੋਣ ਰੈਲੀ ’ਚ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਬਿਆਨ ਅਹਿਮ ਹਨ। ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਗੁਲਾਮ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਮਝਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਭਾਰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕ ਲਗਾਤਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਖਿਲਾਫ ਅੰਦੋਲਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਲੋਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਆ ਜਾਣ। Jammu and Kashmir

ਇਹੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਹੈ।’ ਕਿਉਂਕਿ ਮਕਬੂਜ਼ਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ’ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਕਾਰਨ ਇਹੀ ਲੋਕ ‘ਸਾਨੂੰ ਭਾਰਤ ’ਚ ਮਿਲਾਓ’ ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਲਾਉਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਵੀ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਕਬੂਜਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ’ਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਬਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ’ਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਉਂਜ ਵੀ, ਮਕਬੂਜ਼ਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਤਿੰਨ ਮਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਿੰਘ ਦਾ ਇਹ ਬਿਆਨ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਪੀਓਕੇ ਦੇ ਰਲੇਵੇਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਰਣਨੀਤਿਕ ਉਪਾਅ ’ਚ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ।

Read This : R Nait: ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕ ਆਰ ਨੇਤ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ

ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜਿਸ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਜਨਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਪੀਓਕੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਰੁਕਣ ਦਾ ਨਾਂਅ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਸੂਬੇ ਦੇ ਤੁਰਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ’ਚ ਨੇਵੀ ਦੇ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾ ਕੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਇਲਾਕੇ ’ਚ ਚੀਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਕਾਫਲੇ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਚੀਨੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਦਾਸੂ ਹਾਈਡ੍ਰੋ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ (ਬੀਐੱਲਏ) ਦੀ ਮਜੀਦ ਬਿ੍ਰਗੇਡ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ ਹੈ।

ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਤੋਂ 200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਦਾਸੂ ਹਾਈਡ੍ਰੋ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਚੀਨ ਦੀ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਗਵਾਦਰ ਬੰਦਰਗਾਹ ’ਤੇ ਵੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਬਲੋਚਾਂ ਨੇ ਇਸ ਹਮਲੇ ਦੀ ਵੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸ਼ਾਹਬਾਜ ਸਰਕਾਰ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਸੂਬੇ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜੀ ਦਾ ਵੀ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। Jammu and Kashmir

ਦਾਸੂ ਹਾਈਡ੍ਰੋ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਤੇ ਚੀਨ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਰਥਿਕ ਗਲਿਆਰੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਤਹਿਤ ਕਈ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪੀਓਕੇ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਣ ਅਧੀਨ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਰੋਧ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਚੀਨ ਦੇ ਪੈਸੇ ਦੇ ਲਾਲਚ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਚੀਨ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਿਰਫ ਪੈਸੇ ਦਾ ਲਾਲਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਸਬੰਧ ਵੀ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਂਗ ਭਾਰਤ ਦਾ ਵੀ ਚੀਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਸਰਹੱਦ ’ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਤਣਾਅ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਮਕਬੂਜਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ’ਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਤਾਕਤਾਂ ਇੰਨੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਇਰਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਵੀ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੀਓਕੇ ਅਤੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਬੇਦਖਲ ਖੇਤਰ ਹਨ। Jammu and Kashmir

ਮਕਬੂਜਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ, ਇਹ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਬੇਸਹਾਰਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਕੈਂਪ ਲਾ ਕੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਬਣਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਖਣਿੱਜਾਂ ਅਤੇ ਤੇਲ ਦਾ ਦੋਹਣ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। 50 ਫੀਸਦੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਕੋਲ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। 40 ਫੀਸਦੀ ਅਬਾਦੀ ਗਰੀਬੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਹੈ। 88 ਫੀਸਦੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਪਹੁੰਚ ਮਾਰਗ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਿਛਲੇ 77 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖੂਨ ਚੂਸ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ ਉਠਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਫੌਜ, ਪੁਲਿਸ ਜਾਂ ਆਈ.ਐੱਸ.ਆਈ. ਚੁੱਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪੂਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਸ਼ੀਆ ਮਸਜਿਦਾਂ ’ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਮਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਪੀਓਕੇ ਦੇ ਲੋਕ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਵਿਚ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇੱਥੇ ਖੇਤਰ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਚੀਨ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗਵਾਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਯੋਜਨਾ ‘ਚੀਨ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਰਥਿਕ ਗਲਿਆਰਾ’ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਲਾਗਤ 3 ਲੱਖ 51 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰੀਡੋਰ ਗਿਲਗਿਟ-ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਹੈ। Jammu and Kashmir

ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਬੀਐੱਲਏ ਇਸ ਕਾਰੀਡੋਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ’ਚ ਲੱਗੇ ਚੀਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਕਤਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰਣਨੀਤਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਗਿਲਗਿਟ-ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਪੰਜਵਾਂ ਸੂਬਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੀ ਇੱਥੇ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਾ ਕੇ ਇਸ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਘਣਤਾ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਮੂਲ ਬਲੋਚਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਭਾਰੀ ਰੋਸ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਲੇਵੇਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

(ਇਹ ਲੇਖਕ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ)
ਪ੍ਰਮੋਦ ਭਾਰਗਵ