ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਹਮਾਰ। ਸੀਨੀਅਰ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਹੀ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਪਰ ਸਾਲ 2024 ’ਚ ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣਗੀਆਂ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ’ਚ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਮਚ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸਾਲੀ ਸੂਰਜੀ ਤੂਫਾਨ ਇੰਨੀ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸਿਸਟਮ ਵੀ ਠੱਪ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਮਹਿਜ ਕਲਪਨਾ ਨਹੀਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਇਹ ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨਾਸਾ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਹੈ। ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਅਰਬਾਂ ਗਰਮ ਪਲਾਜਮਾ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰੀਆਂ। (Earth News)
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਬਲਦੇਵ ਰਾਜ ਚਾਵਲਾ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਅਜਿਹੇ ਸੂਰਜੀ ਤੂਫਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਪਰ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ। ਇੱਥੇ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਪੁਲਾੜ ’ਚ ਹਰ ਪਲ ਹਜਾਰਾਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜੀ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। (Earth News)
ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ’ਚ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਜੋਰਦਾਰ ਚਰਚਾ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਕਈ ਹਫਤਿਆਂ ਤੱਕ ਬੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਤੂਫਾਨ ਹੈ ਜੋ ਉਪਗ੍ਰਹਿਆਂ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਸੂਰਜੀ ਤੂਫਾਨ ਜਾਂ ਸੂਰਜੀ ਅਧਿਕਤਮ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਅਰਬਾਂ ਗਰਮ ਪਲਾਜਮਾ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਾਲ ਦੋ ਸੂਰਜੀ ਤੂਫਾਨ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਧਰਤੀ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ। (Earth News)
ਕੀ ਹੈ ਸੌਰ ਤੂਫਾਨ | Earth News
ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੂਰਜ ’ਚ ਹਰ ਸਮੇਂ ਕਈ ਧਮਾਕੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਧਮਾਕੇ ਤੀਬਰ ਤਾਪ ਅਤੇ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਰਬਾਂ ਟਨ ਸੋਲਰ ਪਲਾਜਮਾ ਜਾਂ ਸੋਲਰ ਫਲੇਅਰ ਛੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪੁਲਾੜ ’ਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਲਾਜਮਾ ਧਰਤੀ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਵਧਦੇ ਹੀ ਇਹ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸੂਰਜੀ ਪਲਾਜਮਾ ਤੂਫਾਨ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਸੂਰਜੀ ਤੂਫਾਨ ਜਾਂ ਸੂਰਜੀ ਤੂਫਾਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਪੀਡ 250 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸੈਕਿੰਡ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 3000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸੈਕਿੰਡ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੂਫਾਨ ’ਚ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਚਾਰਜਡ ਪ੍ਰੋਟੋਨ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਧਰਤੀ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਸਥਿਤ ਉਪਗ੍ਰਹਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਰਨਾਂ ਧਰਤੀ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
11 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਜਿਹਾ | Earth News
ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਇਸਰੋ ਮੁਤਾਬਕ ਸੂਰਜ ਦਾ ਚੱਕਰ 11 ਸਾਲ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਤੂਫਾਨ ਭਾਵ ਸੂਰਜੀ ਅਧਿਕਤਮ ਹਰ 11 ਸਾਲਾਂ ’ਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਮੁਤਾਬਕ ਸੂਰਜੀ ਤੂਫਾਨ ਜਨਵਰੀ 2024 ’ਚ ਹੀ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਸਰ? | Earth News
ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਧਰਤੀ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਸਤ੍ਹਾ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਧਰਤੀ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਪਰ ਇਹ ਧਰਤੀ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਅਲਟਰਾਵਾਇਲਟ ਕਿਰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਸਤ੍ਹਾ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਕਾਫੀ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪੰਧ ਤੋਂ ਜਿੰਨੀ ਦੂਰੀ ’ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਸ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਅਸਰ ਓਨਾ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ’ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ, ਟੈਲੀਵਿਜਨ, ਨੈੱਟ ਬੈਂਕਿੰਗ ਭਾਵ ਉਹ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਜੋ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸੰਭਵ ਹਨ, ਹਫਤਿਆਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। (Earth News)
ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਆਉਣਗੇ ਸੰਕਟ ਦੇ ਬਾਦਲ? | Earth News
ਸਾਲ 2024 ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਸਿੱਧੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ’ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਨ ਜਨਜੀਵਨ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗਾ। (Earth News)
ਚਾਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਵੀ ਆਉਣਗੇ ਇਸ ਸਾਲ | Earth News
ਇਸ ਸਾਲ ਚਾਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਵੀ ਲੱਗਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਟਿਮਟਮਾਉਂਦੇ ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਵਧਦੇ ਹੋਏ ਉਲਕਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਸੰਕਟ ਦੇ ਬੱਦਲ ਵੀ ਮੰਡਰਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਾਲ ਚਾਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਜਿਸ ’ਚੋਂ ਦੋ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਦੋ ਚੰਦ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ 25 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦਕਿ ਦੂਜਾ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ 18 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਲੱਗੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ 8 ਅਪਰੈਲ ਨੂੰ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ 2 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣਨਗੇ ਉਲਕਾ ਬਾਰਸ਼ | Earth News
ਪੁਲਾੜ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਥਾਵਾਂ ’ਚੋਂ ਇੱਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ 11 ਤੋਂ 14 ਅਗਸਤ ਦਰਮਿਆਨ ਪਰਸੀਡ ਮੀਟਿਓਰ ਸਾਵਰ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਹਰ ਘੰਟੇ 50 ਤੋਂ 70 ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਸਟਾਰ ਹਨੇਰੇ ਅਸਮਾਨ ’ਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਗੇ। 1 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 15 ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ। ਜਿਸ ’ਚ ਹਰ ਘੰਟੇ 100 ਤੋਂ 150 ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਸਟਾਰ ਅਸਮਾਨ ’ਚ ਨਜਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਨ।
ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਚੰਦ ਵਿਚਕਾਰ ਲੰਘਣਗੇ ਐਸਟਰਾਇਡ | Earth News
ਨਾਸਾ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਹੀ ਪੁਲਾੜ ’ਚ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਤੋਂ 24 ਵੱਡੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ 12 ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮਹੀਨੇ ਹੀ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਚਾਰ ਗ੍ਰਹਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 6 ਦਿਨਾਂ ’ਚ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰੋਂ ਲੰਘਣਗੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਪਰੈਲ, ਨਵੰਬਰ ਅਤੇ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ’ਚ 3-3 ਐਸਟੋਰਾਇਡ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। (Earth News)
ਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਐਸਟੇਰੋਇਡ? | Earth News
ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਐਸਟੇਰੋਇਡ ਚੱਟਾਨਾਂ ਹਨ ਜੋ ਪੁਲਾੜ ’ਚ ਸੁਤੰਤਰ ਰੂਪ ’ਚ ਘੁੰਮ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਚੱਟਾਨਾਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਨਾਲ ਬਣੀਆਂ ਹਨ। ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਚੱਟਾਨਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਨਜਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਵੀ ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਇਸਰੋ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਨਜਰ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ। (Earth News)
